Αναρτήσεις
Θα πρέπει, αν μη τι άλλο, να αναγνωρίσουμε ένα βαθμό ικανότητας στο επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης το οποίο προσπαθεί ειλικρινώς να ωραιοποιήσει τα οικονομικά της χώρας. Πράγματι, ο πρωθυπουργός ήρθε, είδε και απήλθε της διεθνούς (?) εκθέσεως Θεσσαλονίκης σχετικά ανώδυνα. Έγινε μια ωραία προεκλογική ομιλία, έγιναν κάποιες εύκολες ερωτήσεις στη συνέντευξη τύπου (also known as vanilla questions) και όλα καλά όλα ανθηρά. Η χώρα έχει διέλθει της κρίσης, ο υπουργός οικονομικών διαλαλεί την ελκυστικότητα των χρεογράφων μας στο εξωτερικό, ενώ έχουμε ανοίξει την αγκαλιά μας για τους πακτωλούς ξένων επενδύσεων που σίγουρα μας περιμένουν στη γωνία. Αν βέβαια κάποιος κοιτάξει κάτω από αυτό το προπέτασμα καπνού το οποίο εντέχνως καλλιεργείται θα δει κανείς την πραγματική εικόνα. Αν μη τι άλλο και μόνο το γεγονός ότι καλλιεργείται κλίμα συγκάλυψης θα έπρεπε να μας προβληματίσει. Πέρα από τα όσα φαιδρά ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός περί βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος στη χώρα (ανταγωνιζόμαστε πλέον και επίσημα χώρες της Αφρικής σε αυτόν τον τομέα όπως μπορείτε να δείτε στο σχετικό link) http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1864934 ), πέρα από το γεγονός ότι αντλήσαμε 1,17 δις ευρώ για 26 εβδομάδες με επιτόκιο εφάμιλλο πιστωτικής κάρτας (4,82%, http://www.capital.gr/News.asp?id=1046332), ξεπερνώντας και το γεγονός ότι παρατηρείται σημαντική υστέρηση εσόδων (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_11/09/2010__414618) έναντι των στόχων του μνημονίου, κατά τα άλλα όλα πάνε καλά. Μάλιστα τα πράγματα πάνε τόσο καλά, ώστε ο πρωθυπουργός να έχει την πολυτέλεια να ξεσκάσει με ένα ταξιδάκι αναψυχής και δημοσίων σχέσεων 15 ημερών στο εξωτερικό (να δείξουμε και πόσο καλά κατέχουμε την αγγλική από τηλεοράσεως).
Να δεχθούμε λοιπόν, ότι όλα πάνε βάση σχεδίου και πραγματικά όλα όσα μας σερβίρουν είναι 100% αλήθεια. Έχουμε ξεπεράσει την κρίση δανεισμού του Μαΐου, πληρώθηκαν οι μισθοί και οι συντάξεις και όλα καλά. Όλη αυτή η ωραιοποίηση όμως, έχει αρχίσει και θυμίζει προσπάθεια κρυψίματος των προβλημάτων κάτω από το χαλί για να τα βρουν εκεί οι επόμενοι. Κάνουμε τα απολύτως απαραίτητα που μας επιβάλλονται για να παίρνουμε τα δανεικά, αλλά στην εφαρμογή επώδυνων διαρθρωτικές αλλαγών (structural reform) και στην επιλογή στρατηγικών κατευθύνσεων της οικονομίας δεν δείχνουμε και την ίδια προθυμία. Μια στρατηγική επιλογή που θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά η χώρα μας είναι και αυτή της επαναδιαπραγμάτευσης του δημοσίου χρέους της χώρας μας. Για να κατανοήσουμε καλύτερα το θέμα θα σας παραθέσω έναν πολύ απλό τύπο υπολογισμού του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν).
Ποσοστό Χρέους (%) = Δημόσιο Χρέος / ΑΕΠ
Άρα όταν λέμε ότι το Δημόσιο Χρέος είναι για παράδειγμα στο 110%, εννοούμε ότι σε απόλυτο αριθμό το χρέος μας είναι 1,1 φορές το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας για ένα χρόνο. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού και του εμπορικού ισοζυγίου αποτελούν δείκτες αύξησης (growth rate) του αριθμητή, ενώ η ετήσια ανάπτυξη της οικονομίας μας αποτελεί δείκτη αύξησης του παρονομαστή. Στην παρούσα φάση απλά ελαττώνουμε τον ρυθμό αύξησης του αριθμητή, ενώ προσπαθούμε να συγκρατήσουμε την ελεύθερη πτώση του παρονομαστή. Στο παρελθόν, όλοι οι κυβερνώντες παραμύθιαζαν τον απλό κόσμο βασιζόμενοι στο εξής τρυκ: είτε με πλασματικό τρόπο αύξαναν τον παρονομαστή (αναθεώρηση ΑΕΠ Αλογοσκούφη), είτε έκρυβαν χρέος με λογιστικά τερτίπια (σύνθετα ομόλογα Παπαντωνίου), είτε φούσκωναν την οικονομία με πλασματικό δανεικό χρήμα (αύξηση ΑΕΠ μέσω ιδιωτικής κατανάλωσης μέσω ιδιωτικού δανεισμού από το 2000 ως το 2010). Όμως παρά τα κόλπα που έγιναν για να κρατηθεί ο παρονομαστής ψηλά, ο αριθμητής σε απόλυτο αριθμό αύξανε εκθετικά. Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, το δημόσιο χρέος ως το 2014 θα έχει ανέλθει στο 150% του ΑΕΠ ή σε απόλυτο αριθμό κοντά στα 360 - 370 δις Ευρώ. Και αυτό χωρίς να υπολογίζονται κρυφά χρέη του δημοσίου προς νοσοκομεία, ΔΕΚΟ (μόνο ο ΟΣΕ χρωστάει 10 δις €), εγγυήσεις δανειοδοσίας που καλύπτει το δημόσιο κλπ. Εύκολα αντιλαμβανόμαστε, ότι μετά από 5 χρόνια σκληρής λιτότητας και με την παραδοχή ότι τα ληφθέντα μέτρα έχουν εκτελεστεί και αποδώσει κεραίας όπως προβλέφθηκαν, θα έχουμε καταφέρει απλώς να μηδενίσουμε τον ρυθμό αύξησης του αριθμητή. Με ένα τέτοιο βάρος στην πλάτη, γίνεται αντιληπτό ότι το έργο μείωσης του δημοσίου χρέους αποκτά Συσίφειες διαστάσεις. Ένα υπέρογκο μέρος των πόρων της χώρας θα πηγαίνει (ήδη συμβαίνει αυτό) απλά και μόνο για την κάλυψη των τόκων χωρίς να επιτυγχάνεται μείωση του χρέους. Θα πρέπει να υπάρξει αλματώδης πραγματική αύξηση του παρονομαστή (ΑΕΠ) με ρυθμούς άνω του 5% για αρκετά χρόνια προκειμένου να δούμε φως με βάση αυτή τη λογική. Φυσικά, κάτι τέτοιο φαντάζει και είναι εκτός οικονομικής λογικής. Σίγουρα θα υπάρξει ξανά ανάπτυξη στην οικονομία και κάποτε θα βγούμε από την ύφεση, μην περιμένετε όμως τις ξέφρενες εποχές προ 2004. Η οικονομία στην καλύτερη δυνατή περίπτωση θα αυξάνει ασθμαίνοντας 0,5% - 1,5% χωρίς να προσφέρεται ουσιαστική ανακούφιση του χρέους.
