Αναρτήσεις
Κυκλοφορεί ελεύθερα από χθες ένα αρκετά αξιόλογο ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στην οικονομική κρίση της χώρας μας με τον τίτλο “Debtocracy” (ολόκληρο το βίντεο μπορείτε να το δείτε μέσω του παρακάτω link)
Πρόκειται για μια καλοδουλεμένη παραγωγή την οποία αξίζει τον κόπο να δει κανείς. Για όσους δεν το έχουν δει, εν συντομία αναφέρεται στα δεινά που προκαλεί στη χώρα μας το χρέος, για το πόσο λανθασμένα είναι τα οικονομικά μέτρα που επιβάλλουν οι δανειστές μας, ενώ αναφέρεται εκτενώς στα παραδείγματα της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Αργεντινή, Εκουαδόρ). Τέλος, γίνεται αναφορά στο παράδειγμα του Εκουαδόρ και πως αυτό απαλλάχτηκε από μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους του επικαλούμενο νομολογία περί «ειδεχθούς χρέους». Ενώ είναι πολύ καλή παραγωγή γενικά, εν τούτοις θεωρώ ότι αντιμετωπίζουν τη διάσταση του χρέους μονόπλευρα. Και εξηγώ τη διαφωνία μου ως προς ορισμένα σημεία του φιλμ:
Α) Ο λαός δε φέρει ευθύνη για το χρέος και δεν πρέπει να το πληρώσει
Παρουσιάζεται γενικά ο «λαός» ως ένα άβουλο, ανήλικο βρέφος το οποίο δε γνώριζε, δεν ήξερε και δεν ευθύνεται. Σίγουρα η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τους περίπλοκους μηχανισμούς χρηματοδότησης του χρέους. Επιπρόσθετα, η πλειοψηφία του κόσμου (ιδιωτικός τομέας, μισθωτοί, συνταξιούχοι, μικρομεσαίες επιχειρήσεις) δε βούτηξε «το χέρι στο μέλι». Όμως, όλος ο κόσμος κατανοεί τη βασική αρχή ότι όταν ένας ιδιώτης, μια επιχείρηση, ένα κράτος ξοδεύουν παραπάνω από όσα εισπράττουν τότε αργά ή γρήγορα θα χρεοκοπήσουν. Και κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι το μεταπολιτευτικό όνειρο της ελληνικής αστικής οικογένειας είναι να δει τα τέκνα της αποκατεστημένα με μια δουλεία στο δημόσιο. Όταν μεταπολιτευτικά τα δύο κόμματα εξουσίας αποσπούν σε σταθερή βάση ποσοστά πάνω από 80%, με την προσέλευση στις εκλογικές αναμετρήσεις να βρίσκεται σταθερά πάνω από το 70%, τότε είναι λίγο δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι ο λαός είναι εντελώς άμοιρος ευθυνών.
Β) Το χρέος είναι μη διαχειρίσιμο και τα μέτρα που λαμβάνονται είναι προς τη λάθος κατεύθυνση. Έπρεπε να πάμε πέρυσι σε διαπραγμάτευση χρέους.
Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι όντως καταστροφικά και επιδεινώνουν, αντί να επιλύουν το πρόβλημα του χρέους. Αναφέρονται τα παραδείγματα κουρέματος χρέους του Εκουαδόρ, της Αργεντινής και του Μεξικού. Όμως τα παραδείγματα αυτά είναι ανόμοια με την ελληνική πραγματικότητα. Γιατί αφενός και οι τρεις χώρες είναι εξαγωγικές οικονομίες, πλούσιες σε πρώτες ύλες (πετρέλαιο για το Εκουαδόρ και το Μεξικό, σιτάρι και κτηνοτροφικά προϊόντα για την Αργεντινή) και αφετέρου το βιοτικό τους επίπεδο μετρημένο σε κατά κεφαλήν εισόδημα υπολείπεται του ελληνικού. Όταν έχεις το μισό ή λιγότερο κατά κεφαλήν εισόδημα σε σχέση με το ελληνικό, δηλαδή όταν η οικονομία σου βρίσκεται στο ίδιο σημείο όπου ήταν η ελληνική τη δεκαετία του 60 ή του 70 δεν έχεις και πολλά να χάσεις από μια αναδιάρθρωση χρέους. Η δε Αργεντινή που είναι μια οικονομία μεγαλύτερη από τη δική μας και με κατά κεφαλήν εισόδημα λίγο χαμηλότερο από το δικό μας υπέστη μεγάλη καθίζηση της οικονομίας της (-15% για το 2002 και -15% για το 2003) μετά από παρέμβαση του ΔΝΤ και κατόπιν κούρεμα του χρέους της. Στη συνέχεια υπήρξε θετική αντίδραση της οικονομίας της, αλλά η καταστροφή της μεσαίας αστικής τάξης (απαξίωση μισθών και καταθέσεων, κατακόρυφη αύξηση της αξίας του ιδιωτικού χρέους) είναι γεγονός. Να διαπραγματευτούμε το χρέος, σύμφωνοι. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχουν δύο προϋποθέσεις: πρώτον, να διαθέτει όραμα και αποφασιστικότητα η ηγεσία της χώρας (able and willing) και δεύτερον, να βγει και να πει την αλήθεια για τις συνέπειες μια αναδιάρθρωσης στον κόσμο. Ήταν το 2010 διατεθειμένος ο πληθυσμός να δει το κράτος σε γενικευμένη στάση πληρωμών για ακαθόριστο διάστημα; Ήταν διατεθειμένοι οι δημόσιοι υπάλληλοι να μην πληρωθούν για κάποιους μήνες (όπως γίνεται κατά κόρον στον ιδιωτικό τομέα, η εξαίρεση έχει φτάσει να είναι να πληρώνεται κανείς στην ώρα του) ή να κοπούν γενικά οι μισθοί και οι συντάξεις όλων στο μισό; Σίγουρα η οικονομία θα είχε αναπνεύσει από τα τοκοχρεολύσια και σε διάστημα 2 – 3 χρόνων με τους κατάλληλους χειρισμούς θα ορθοποδήσει.
Εικόνα 1. Η πορεία του ΑΕΠ της Αργεντινής από το 2000 έως το 2009
Ήμασταν διατεθειμένοι να ξεχάσουμε τη ζωή μας όπως την ξέραμε αν προχωρούσαμε σε αναδιάρθρωση; Η αναδιάρθρωση εν τέλει είναι θέμα χρόνου να γίνει. Πρώτα θα διασωθούν οι ευρωπαϊκές και άλλες τράπεζες που μας δάνεισαν και μετά, αφού αφαιρέσουν οτιδήποτε χρήσιμο από το κράτος (ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ και λοιπά ασημικά) θα μας αφήσουν να πέσουμε. Τότε όμως η αναδιάρθρωση θα γίνει υπό τους όρους των κρατών που κατέχουν τα χρεόγραφα μας (Γαλλία, Γερμανία) και όχι υπό τους δικούς μας. Θα γίνει όταν θα έχει μετατραπεί η Ελλάδα σε κράτος δορυφόρο των δανειστών της και θα είναι ένα κράτος περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας. Η βουτιά που βλέπεται στην εικόνα 1 θέλει τόλμη και αλήθεια προς τον κόσμο. Και εμείς εδώ δεν διαθέτουμε τίποτα από τα δύο.
Το κλειδί της υπόθεσης που δεν αναφέρεται στην ταινία είναι ότι η δομή της ελληνικής οικονομίας είναι τέτοια που και το 40% του χρέους να μείνει πάλι θα υπάρχουν προβλήματα.
Η θλιβερή διαπίστωση είναι ότι η χώρα μας δεν παράγει τίποτα. Δεν φταίει τόσο το επίπεδο των μισθών και δεν είναι ότι δεν εργαζόμαστε αρκετά. Το πρόβλημα είναι πόσο παραγωγικοί είμαστε την ώρα που εργαζόμαστε και πόσο χρήσιμο είναι αυτό το οποίο παράγουμε εν γένει. Ακόμα πιο καίριο είναι το ερώτημα, που θέλουμε να δούμε τη χώρα μας μετά από 50, 60, 100 χρόνια; Πέρασαν 190 χρόνια από ιδρύσεως νεοελληνικού κράτους. Που θα βρίσκεται η Ελλάδα σε 190 χρόνια από τώρα; Που θέλουμε να πάμε το καράβι; Τι πρέπει να παράγουμε για να έχουμε ευημερία; Ποια οικονομική βάση πρέπει να έχουμε για να επιβιώσει η χώρα μας; Τι έχουν κάνει άλλες χώρες παρόμοιου μεγέθους με του δικού μας (Φινλανδία, Ισραήλ, Ταϊβάν) πρωτίστως για να επιβιώσουν και κατόπιν για να ευημερήσουν;
Η Ελλάδα έφτασε όπου έφτασε οικονομικά εξαιτίας ΚΑΙ δικών μας λανθασμένων χειρισμών. Η ταινία κλείνει δείχνοντας την εξέγερση του κόσμου στο Εκουαδόρ που έδιωξε τους κυβερνήτες που έδωσαν γη και ύδωρ στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Συγκροτήθηκε ανεξάρτητη επιτροπή λογιστικού έλεγχου του χρέους η οποία αποφάνθηκε ότι μόνο το 30% του χρέους θα έπρεπε να αποπληρωθεί. Ακόμα και αυτή η ενέργεια όμως απαιτεί το άτομο να βάλει το συμφέρον του συνόλου πάνω από το δικό του. Διότι μια εξέγερση δεν είναι ποτέ άνευ κόστους. Θλιβερή διαπίστωση αποτελεί ότι ο έλληνας δεν είναι σε καμιά περίπτωση διατεθειμένος να βάλει το ατομικό ή συντεχνιακό συμφέρον κάτω από το συνολικό συμφέρον. Εγώ δεν είδα καμιά διαμαρτυρία έξω από τη βίλλα του μακαρίτη του Παπανδρέου ενώ ακούγεται εντός της ταινίας η φωνή του να εξηγεί πως το χρέος θα βουλιάξει την Ελλάδα. Ναι αλλά ενώ γνώριζε το πρόβλημα τι έκανε για να το αποτρέψει; Η λαϊκή επιθυμία εκφράστηκε μέσα από το «δεν θα μας ρίξουν για ένα κωλόσπιτο» που είχε πει ο αείμνηστος Γιαννόπουλος. Δεν είδα κάποια διαμαρτυρία στις ΔΕΚΟ όπου τα έσοδα μισθοδοσίας είναι πολλαπλάσια των εσόδων. Κανείς από την ΑΔΕΔΥ δεν διαμαρτυρήθηκε πότε για όλα αυτά τα αίσχη που κατά καιρούς έχουν γίνει στο δημόσιο, είτε αυτά λέγονταν STAGE, είτε αργόμισθοι από την πίσω πόρτα του ΑΣΕΠ, είτε προκλητικές αποσπάσεις, είτε οποιαδήποτε από τις μυριάδες περιπτώσεις διαφθοράς.
Ακόμα και σήμερα να μας μηδένιζαν το χρέος, με τη νοοτροπία που έχουμε αποκτήσει, είναι σίγουρο ότι εντός 30 ετών θα βρισκόμασταν πάλι από εκεί που αρχίσαμε. Συχνά αναφέρεται ως παράδειγμα της ανωτερότητας μας ως λαόυ, το γεγονός ότι πολλοί συμπατριώτες μας διαπρέπουν στο εξωτερικό. Αυτό όμως έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι διαπρέπουν επειδή βρίσκονται εντός οργανωμένων κοινωνιών όπου υπάρχει στοιχειώδης σεβασμός στους θεσμούς και τους νόμους και όπου σε γενικές γραμμές ο πολίτης έχει σαφή δικαιώματα και υποχρεώσεις. Αντί για υπερηφάνεια, θα έπρεπε να αισθανόμαστε ντροπή για το ότι η αφρόκρεμα της χώρας διαπρέπει στο εξωτερικό και όχι στην Ελλάδα. Γιατί αποτελεί την πιο τρανή απόδειξη ότι δε χειριζόμαστε σωστά τα του οίκου μας.
