12 Σεπ 2011

The Governance of a Fragile Eurozone

Σας παραθέτω επιστημονική δημοσίευση του Paul De Grauwe (University of Leuven and CEPS) που δείνει μια εξαιρετική επιστημονική εξήγηση για τα γεγονότα που βιώνουμε σήμερα.  


Τη δημοσίευση αυτή τη βρήκα από το blog του νομπελίστα οικονομολόγου Paul Krugman

Λίγο πριν το τέλος…


Με αφορμή τη χθεσινή ανακοίνωση των νέων εισπρακτικών μέτρων της κυβέρνησης αλλά και με βάση την κυκλοφορία δημοσιευμάτων περί ελεγχόμενης χρεοκοπίας της χώρας, ήρθε νομίζω η ώρα να γράψουμε τους τίτλους τέλους στην οπερέτα όπου άθελα μας συμμετέχουμε όλοι. Αφήνοντας στην άκρη όλη την παραφιλολογία που αναπτύχθηκε τις τελευταίες μέρες και απομονώνοντας τη χθεσινή ανακοίνωση από το «λευκό θόρυβο» (white noise), το μόνο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο σκεπτόμενος πολίτης είναι αυτό του πανικού των κυβερνώντων. Πρέπει πάση θυσία να συγκεντρωθούν χρήματα για να ταϊστεί ο Μινώταυρος του χρέους και να θυσιαστεί η Ιφιγένεια για να εξευμενιστούν οι Θεοί του δανεισμού. Στη μεν περίπτωση του Μινώταυρου ο Αιγαίας αυτοκτόνησε όταν είδε τα μαύρα πανιά, στη δε περίπτωση της Ιφιγένειας όλοι οι κεντρικοί ήρωες είχαν πολύ κακό τέλος.

Για να μιλήσουμε με οικονομικούς όρους, με τα χθεσινά μέτρα απλά ενισχύουμε περισσότερο τον φαύλο κύκλο της ύφεσης ενώ φροντίζουμε για την τελική επικράτηση της αυτοεκπληρούμενης προφητείας της χρεοκοπίας. Κάνουμε δηλαδή ότι περνάει από το χέρι μας για να πέσουμε στην άβυσσο με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα βύθισης. Το γιατί θα αποτύχει το μέτρο είναι αρκετά απλό: αποσύρονται χρήματα από την κατανάλωση ή την αποταμίευση τα οποία δεν μπορούν να φορολογηθούν περεταίρω (ΦΠΑ, Φόρος Εισοδήματος) ή δεν μπορούν να επενδυθούν στην οικονομία (αποταμιεύσεις). Δημοσιονομικά, το αποτέλεσμα θα είναι πολύ χαμηλότερο των προσδοκιών, ενώ είναι απροσδιόριστη προς το παρόν η μεγέθυνση της ύφεσης. Σίγουρα πρέπει να φορολογηθούν όσοι αποκρύπτουν εισοδήματα και όσοι έχουν μεγάλη περιουσία, αλλά αυτός ο τρόπος που επιλέχθηκε απλά δεν είναι ο ενδεδειγμένος. Διότι για τον χαμηλόμισθο η «μικρή επιβάρυνση» που λέει ο υπουργός των οικονομικών μπορεί να σημαίνει ένα πιάτο λιγότερη φακή, σημαίνει απώλεια ζωτικών αγαθών και υποβιβασμό στη φτώχεια. Οι πολύ μεγάλες «νόμιμες και ηθικές» περιουσίες, ουδέποτε φορολογήθηκαν στην Ελλάδα και ούτε πρόκειται να φορολογηθούν και τώρα, ας μην έχει κάποιος αυταπάτες επ’ αυτού. Σε κάθε περίπτωση το μέτρο στερείται οποιασδήποτε οικονομικής ή άλλης λογικής και επαναφέρει το κράτος στη νοοτροπία του Οθωμανού φοροεισπράκτορα: Πόσα μου λείπουν φέτος; Τόσα. Τα παίρνω από όποιον φουκαρά βρω μπροστά μου.

Αυτά συμβαίνουν όμως όταν έχεις αναθέσει τις τύχες της χώρας σου σε ανθρώπους λίγους, που στερούνται επαφής με την πραγματικότητα. Ουδέποτε μελετήθηκε το δημοσιονομικό αποτέλεσμα (fiscal impact) των μέτρων που λαμβάνονται. Όμως ο υπουργός οικονομικών, συνταγματολόγος ο ίδιος, πριν λίγες μέρες έκρινε ότι η οικονομολόγος υπεύθυνη του γραφείου προϋπολογισμού της βουλής είναι άσχετη και το πόρισμα της στερείται «κύρους». Ένα πόρισμα το οποίο περιέγραφε την κατάσταση όπως έχει, αλλά που ο υπουργός έκρινε ότι του χαλάει την «πολιτική διαπραγμάτευση». Όταν όμως η γερμανική αρβύλα πάτησε γερά το λαιμό της ελληνικής κυβέρνησης το περασμένο σαββατοκύριακο, τότε το τροπάριο άλλαξε και ξαφνικά η κατάσταση έγινε «εθνικά κρίσιμη».

Δυστυχώς, εκτιμώ ότι οι χειρότεροι φόβοι θα επιβεβαιωθούν. Έχω την αίσθηση ότι η Γερμανία και άλλα κράτη - δορυφόροι της έχουν απολέσει την υπομονή τους με τη χώρα μας και με τις δηλώσεις αξιωματούχων προσπαθούν να δοκιμάσουν και να προεξοφλήσουν τις αντοχές του συστήματος σε περίπτωση ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας. Οι σπασμωδικές αντιδράσεις της Ελλάδας θυμίζουν τις απέλπιδες προσπάθειες του θύματος να ξεφύγει από τον θύτη λίγο πριν αυτός τον στήσει στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Για τη σημερινή κατάσταση δεν έχουμε παρά να κατηγορήσουμε τους εαυτούς μας. Το όλο σκηνικό έχει αρχίσει να θυμίζει κυβέρνηση Ιωαννίδη 1973: αδύναμη, άβουλη και άμυαλη κυβέρνηση που οδήγησε τη χώρα στον Αττίλα. Τότε, υπήρχε τουλάχιστον η ελπίδα του εθνάρχη. Τώρα, δεν υπάρχει τίποτα στον ορίζοντα. Το 1921 η τότε κυβέρνηση προχώρησε σε ένα μέτρο εξίσου σπασμωδικό με το σημερινό. Υπό το βάρος της απόσυρσης των ξένων δανειστών και με την Μικρασιατική εκστρατεία σε πλήρη εξέλιξη, προχώρησε στον περιβόητο αναγκαστικό δανεισμό μέσω της κοπής του χαρτονομίσματος στα δύο. Το ένα κομμάτι με τη μισή αξία πήγαινε στο κράτος υπό τη μορφή δανείου από τους πολίτες, ενώ το άλλο ήμισυ της αξίας το κρατούσε ο κάτοχος. Τότε, το αποτέλεσμα ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή. Σήμερα;