Ενα άρθο που τα λέει όλα

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_37_21/02/2010_391652


Το συγκεκριμένο άρθρο τα λέει όλα. Είναι νομίζω μια πολύ καλή εικόνα της ελληνικής κοινωνίας μετά τη μεταπολίτευση. 

Neverland

 Παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες να εκτυλίσσονται σκηνές απείρου κάλους στα διάφορα ΜΜΕ με αφορμή ορισμένες ακραία ανθελληνικές δημοσιεύσεις σε Γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Ακούγοντας κανείς τις αντιδράσεις θαρρείς πως θα ξυπνήσει ο Κολοκοτρώνης από τον τάφο για να πατήσει την Τριπολιτσά και κατόπιν θα βάλει πλώρη κατά Βερολίνο μεριά. Πάντα είμαστε λαός ακροτήτων όπου λαμβάνουμε αποφάσεις με βάση το θυμικό και όχι τη λογική. Ίσως δε το μεγαλύτερο ελάττωμα του Έλληνα να έγκειται στο γεγονός ότι ΠΑΝΤΑ του φταίνε οι άλλοι και ποτέ ο ίδιος για ότι και αν συμβαίνει. Βλέπουμε τις διεθνείς σχέσεις των κρατών μέσα από ένα αθώο, παιδικό σχεδόν πρίσμα του καλού εναντίον του κακού, όπου υπάρχουν εχθροί και φίλοι. Στις διεθνείς σχέσεις των κρατών δεν υπάρχουν ούτε εχθροί ούτε φίλοι, υπάρχουν συμφέροντα και επικρατεί ο νόμος του ισχυρού. Ανατρέχοντας στην ιστορία μας θα δει κανείς ότι ο Έλληνας προβάλει διαρκώς ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας το οποίο εκφράζεται μέσα από τη λογική ενός λαμπρού ιστορικού παρελθόντος. Ότι δηλαδή ήμασταν σπουδαίοι και τρανοί και ότι όλοι μας χρωστάνε και θα μας χρωστάνε στον αιώνα τον άπαντα. Εναλλακτικά αν προτιμάτε, όλοι μας φθονούν εξαιτίας του λαμπρού μας παρελθόντος και κοιτάνε να μας κατασπαράξουν και να πετάξουν το κουφάρι στα όρνεα. Κάνοντας λοιπόν μια σύντομη ιστορική αναδρομή θα δούμε τις εξής δοξασίες του νεοέλληνα.

- Η πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας οφείλεται στους αγύρτες τους καθολικούς με την Δ’ Σταυροφορία και στα τσιράκια τους, τους Βενετούς οι οποίοι ορέγονταν τα πλούτη της αυτοκρατορίας. Ξεχνάμε φυσικά πολύ βολικά ότι τους Σταυροφόρους τους προσκάλεσε ουσιαστικά η δυναστεία των Αγγέλων, για να μεσολαβήσουν στα εσωκομματικά τους μαχαιρώματα, ενώ τα εμπορικά προνόμια των Βενετών τα έδωσε πρώτος ο Βασίλειος Β΄ Ο Βουλγαροκτόνος προκειμένου να έχει ναυτική κάλυψη για το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας του.

- Η πτώση της Κωνσταντινούπολης οφείλεται στους αγύρτες τους Δυτικούς οι οποίοι ενώ έβλεπαν τον προμαχώνα του Χριστιανισμού να δέχεται τα κύματα των Οθωμανικών ορδών δεν έκαναν τίποτα για να βοηθήσουν. Το ότι η αποδυνάμωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας οφείλεται εν πολλοίς σε εσωτερικούς εμφυλίους πολέμους του 14 ου αιώνα και σε μια σειρά από ανίκανους αυτοκράτορες το αφήνουμε βολικά έξω από τη σκέψη μας.

- Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι Έλληνες πάντα έψαχναν τη μεγάλη φιλική δύναμη που θα τους έδινε την ανεξαρτησία τους. Στην αρχή ήταν η ελπίδα για κάποια Σταυροφορία (άσχετο αν τους Καθολικούς αποστάτες τους φορτώνουμε όλα τα δεινά του τόπου). Κατόπιν η ελπίδα μετατέθηκε στη Ρωσική βοήθεια (πού είναι και politically correct). Οι Ρώσοι είναι ορθόδοξοι, είναι η Τρίτη Ρώμη, είναι αδέλφια μας και θα μας βοηθήσουν. Αποκορύφωμα αυτής της σκέψης υπήρξαν τα Ορλωφικά (1770 – 1774). Οι Έλληνες επαναστάτησαν με Ρωσική προτροπή, η βοήθεια δεν υλοποιήθηκε ποτέ, οι Ρώσοι πέτυχαν αυτά που ήθελαν και κατόπιν οι Τούρκοι αφέθηκαν απερίσπαστοι να ξεσπάσουν πάνω στον Ελληνικό πληθυσμό. Μόνο όταν οι Έλληνες συνειδητοποίησαν ότι πρέπει να εργαστούν οι ίδιοι και να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις πέτυχαν την ανεξαρτησία τους.

- Ενδεικτικό της Μεσσιανικής αντίληψης που έχουμε για την πολιτική είναι η ύπαρξη, τα πρώτα χρόνια του νεοελληνικού κράτους (1832 – 1864), Ρωσικού, Γαλλικού και Αγγλικού κόμματος! Οι οπαδοί των ανωτέρω κομμάτων εξέφραζαν όχι κάποια ιδεολογία, αλλά την πίστη ότι η εν λόγω δύναμη είναι αυτή που θα βοηθήσει στην εθνική ολοκλήρωση και αναγέννηση της χώρας λόγω υποτιθέμενης φιλικής διάθεσης ως προς εμάς.

- Οι μαξιμαλιστικές τάσεις ποτέ δεν έλειψαν από το νεοελληνικό κράτος. Ξεκινώντας κανείς από τη Μεγάλη Ιδέα, συνεχίζει στην «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», κάνει μια στάση στο Κυπριακό και τερματίζει στο «δεν δεχόμαστε το όνομα Μακεδονία και παράγωγα αυτού».  Νομίζω όλοι γνωρίζουμε που κατέληξαν όλα αυτά τα ανεδαφικά και υπερφίαλα εγχειρήματα.

- Και ερχόμαστε στο σήμερα. Είναι σχεδόν διασκεδαστικό να διαβάζεις και να ακούς τις δικαιολογίες που σκαρφίζεται ο νεοελληνικός νους για να αποσείσει τις ευθύνες της σημερινής οικονομικής κατάστασης από πάνω του. Παραθέτω μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες

Α. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν τη χώρα στον Β΄ΠΠ και μας χρωστάνε αποζημιώσεις. Όταν όμως επιδικάζονταν οι αποζημιώσεις εμείς ήμασταν πολύ απασχολημένοι με έναν εμφύλιο πόλεμο  (προσφιλές μας σπορ) και κατόπιν με την εθνοκάθαρση από τα "εαμικά μιάσματα". Νομίζω ότι 66 χρόνια μετά τη λήξη της κατοχής είναι κάπως αργά για δάκρυα.

Β.   Οι Τούρκοι μας εχθρεύονται και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν κάνουν τίποτα να μας βοηθήσουν. Μας θέλουν μόνο για να πουλάνε τα όπλα τους. Κανείς δεν είπε ότι η ΕΕ είναι αμυντική συμμαχία και κανείς δεν έχει υποχρέωση να μας βοηθήσει. Αμυντική συμμαχία είναι το ΝΑΤΟ και τα παράπονα σας εκεί (όπου εκεί δεν παίζει δελτίο παραπόνων γενικότερα). Το ότι οι αμυντικές μας δαπάνες πηγαίνουν στον κάλαθο των αχρήστων με το 74% των αμυντικών μας δαπανών να αφορούν ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ (Upkeep cost) και όχι ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥΣ το ξεπερνάμε (το αντίστοιχο ποσοστό της Γερμανίας είναι 55%). Το ότι η Ελλάδα με 90.000 στρατό στα χαρτιά έχει 58 διοικήσεις επιπέδου ταξιαρχίας ενώ οι ΗΠΑ με 600.000 έχουν 55 δεν μας λέει επίσης τίποτα να υποθέσω. Αλλά ακόμα και αυτό το 26% που πηγαίνει τελικά σε εξοπλισμούς και αυτό με λάθος τρόπο γίνεται αφού κατακερματίζονται οι παραγγελίες σε πολλές χώρες με αποτέλεσμα και να μην είναι ευχαριστημένος κανείς και να μην υπάρχει αποτελεσματικότητα στο στράτευμα λόγω πολυτυπίας (το ότι οι πολλαπλές παραγγελίες εξυπηρετούν και τους μεσάζοντες και μιζαδόρους καλύτερα, το αφήνουμε και αυτό στην άκρη). Πράγματι, δίνουμε πολλά λεφτά στην άμυνα. Απλά με λάθος τρόπο.

Γ. Οι Γερμανοί και η ΕΕ μας καταλήστευσαν τόσα χρόνια και ευθύνονται για τη καταστροφή της γεωργίας μας. Μας έδωσαν λεφτά για να πάρουν τα έργα οι ίδιοι ενώ μας πούλησαν άχρηστα έργα (C4I) και βούτηξαν τον πολιτικό μας κόσμο στη μίζα. Ξεκινώντας από το τελευταίο, νομίζω ότι ο πολιτικός μας κόσμος δεν έχει ανάγκη τη βοήθεια ξένων για να πέσει στη ρεμούλα. Το ότι μας έδωσαν λεφτά για μεγάλα έργα τα οποία εκτέλεσαν οι ίδιοι (Γερμανοί – αεροδρόμιο, Γάλλοι – Γέφυρα Αντιρρίου) εμένα δε μου λέει κάτι. Δεν είδα κάποια ελληνική κοινοπραξία αφενός να έχει το knowhow και αφετέρου να έχει υποβάλει πρόταση για αυτά τα έργα. Το αν έχουν γίνει λεόντειες συμφωνίες εκμετάλλευσης είναι θέμα του εκάστοτε διαπραγματευτή και όχι αυτού που παίρνει το έργο. Στο κάτω κάτω, μας έμεινε η υποδομή ενώ δημιουργήθηκαν και θέσεις εργασίας. Όσον αφορά τη γεωργία, όταν έπεφταν οι παχυλές επιδοτήσεις και έρχονταν χρήματα ενώ κάποιοι κάθονταν, τότε ήταν καλά. Που είναι οι ενέργειες που πήρε η ελληνική πολιτεία για την αναδιάρθωση της γεωργικής παραγωγής τόσα χρόνια? Και τέλος, το ότι μας πούλησαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τους πολιτικούς ηγέτες μας, που παρήγγειλαν και παρέλαβαν έργα τα οποία δεν λειτουργούν. Και μην είστε και τόσο βέβαιοι ότι δεν λειτουργούν. Μήπως δεν είμαστε ικανοί να τα λειτουργήσουμε και κρυβόμαστε πίσω από πυροτεχνήματα?

Δ. Θα φύγουμε από την ΕΕ και τότε να δούμε που θα πουλάνε τα προϊόντα τους. Θα καταρρεύσει το Ευρώ και θα δούνε τι θα πάθουν. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. We are a fart in a tornado συγκρινόμενοι με Ευρωπαϊκές αγορές και πιστέψτε με, πολλοί θα είναι αυτοί που δεν θα λυπηθούν καθόλου να μας δουν να φεύγουμε. Το ότι δεν το κάνουν είναι για λόγους bad publicity. Προσδίδει μια λογική τέταρτου Ραϊχ στην ΕΕ και αυτό είναι κάτι που δεν το θέλουν. Το δημόσιο χρέος μας είναι το έλλειμμα του Γαλλικού κράτους για ενάμισι χρόνο ενώ αποτελεί μόλις το 0,3% του ολικού χρέους της ΕΕ. Αν δε αποτρελαθούμε τελίως και βγούμε από την ΕΕ οικειοθελώς, το επίπεδο της Κούβας του Fidel θα φαντάζει παραδεισένιο μπροστά στη δική μας κατρακύλα. 

Ε. Αν δεν μας σώσουν όπως έχουν υποχρέωση να κάνουν θα πάμε στο ΔΝΤ (που έχει και ζεστό χρήμα) και τότε θα δουν τι θα πάθουν. Πρώτα από όλα, ΔΕΝ έχουν υποχρέωση να μας σώσουν και αν το κάνουν θα γίνει για δικά τους ιδιοτελή συμφέροντα. Το ΔΝΤ είναι ομολογία χρεοκοπίας και δεν δίνει τα λεφτά, τα ΔΑΝΕΙΖΕΙ με επαχθέστατους όρους. Όσοι νομίζουν ότι αντέχουμε το ΔΝΤ ας πάνε μια βόλτα από τις χώρες που προσφάτως επισκέφθηκε το ευαγές αυτό ίδρυμα να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι τι εστί βερίκοκο (Ρουμανία: 137.000 απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, Λετονία: 10% μείωση μισθών, αύξηση ΦΠΑ από 5% στο 21%, Ισλανδία: 19% μείωση του ΑΕΠ για το 2009 λόγω ακραίων μέτρων λιτότητας, Ουγγαρία: μείωση 10% των δημοσίων υπαλλήλων κλπ).

Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω τα εξής: Οι διεθνείς σχέσεις δεν διέπονται ούτε από συναισθηματισμούς ούτε από φιλίες αλλά από ισχύ και το δίκαιο είναι αυτό του ισχυρού. Η συμμετοχή σε ένα club όπως η ΕΕ το οποίο είναι ένας συνεταιρισμός κοινών συμφερόντων, όπου υπάρχει δούνε και λαβείν, δεν είναι υποχρεωτική. Η λειτουργία του club διέπεται από κανόνες οι οποίοι συνήθως καθορίζονται από τα ισχυρότερα μέλη (Γερμανία, Γαλλία). Οι κανόνες είναι γνωστοί και το να ρίχνουμε το ανάθεμα στους κανόνες εκ των υστέρων δεν μας βοηθάει σε τίποτα. Το ότι είμαστε αποδιοπομπαίος τράγος και περίγελος της Ευρώπης είναι αποκλειστικά και μόνο δικό μας φταίξιμο. Ας φροντίζαμε τόσα χρόνια να είχαμε γίνει πιο ισχυροί για να μην ήμαστε τώρα το παιδί της σφαλιάρας . Διαχρονικά, οι ηγέτες μας έζησαν όπως ο τζίτζικας στον γνωστό μύθο του Αισώπου, δηλαδή ζήσε για το σήμερα και μετέθεσε τα προβλήματα για το αύριο. Αλλά, οι ηγέτες της χώρας αντικατοπτρίζουν το επίπεδο ενός λαού. Οι ηγέτες μας δεν έκαναν τίποτε παραπάνω από αυτά που ζητούσε ο κόσμος. Όταν ζητάς τη μετάταξη, διορισμό στο δημόσιο, σβήσιμο κλήσης, σβήσιμο προστίμου στην εφορία, τη δουλεία του δημοσίου με πλάγια μέσα, τη νομιμοποίηση αυθαιρέτου θα πάρεις αυτό το οποίο ζήτησες (και όπως λένε και οι κινέζοι “be very careful what you wish for, you might actually get it”). Αλλά δεν μπορείς να έχεις την απαίτηση αυτός που σου έκανε τη χάρη να είναι μετά άσπιλη παρθένα ούτε να κοιτάει το συμφέρον της χώρας. Ο ιστορικός και φιλόσοφος Alexis de Tocqueville είχε πει ότι «η δημοκρατία θα καταρρεύσει μόλις ο κόσμος συνειδητοποιήσει ότι οι πολιτικοί τον λαδώνουν με δικά του χρήματα».  

Τα καλά και τα κακά νέα

Από τη χθεσινή έκτακτη Ευρωπαϊκή σύνοδο, για τη χώρα μας υπήρχαν θετικές και αρνητικές ειδήσεις. Θα ξεκινήσουμε να αναφερόμαστε σε αυτές από τις θετικές ειδήσεις:

Στα θετικά συγκαταλέγεται η ουσιαστική πολιτική στήριξη των 16 της Ευρωζώνης και η υπόσχεση ότι θα ακολουθήσει και οικονομική βοήθεια εφόσον κάτι τέτοιο απαιτηθεί σε μεταγενέστερο χρόνο. Φυσικά οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν το κάνουν αυτό από φιλανθρωπία. Δύο πράγματα τους ενδιαφέρουν: το ένα έχει να κάνει με τη σταθερότητα του Ευρώ και τη βιωσιμότητα του. Το άλλο έχει να κάνει με τα χρεόγραφα που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες της Ευρωζώνης (κυρίως Γαλλικές και Γερμανικές) τα οποία θα έχαναν την αξία τους σε περίπτωση σοβαρότερων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Επομένως, τα σενάρια περί στάσης πληρωμών και εξόδου της χώρας από το Ευρώ, μπορούμε να πούμε ότι απομακρύνονται. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας επέλεξαν να μας στηρίξουν όχι λόγω της οικονομικής μας σημασίας και μεγέθους, αλλά για να αποφύγουν ανώφελους κλυδωνισμούς και αστάθεια στα υπόλοιπα κράτη μέλη (Domino effect) εν μέσω μιας πολύ ασταθούς παγκόσμιας οικονομικής συγκυρίας.

Το ότι οι εταίροι μας επέλεξαν να μας πετάξουν ένα σωσίβιο δε σημαίνει ότι αυτόματα λύθηκαν όλα μας τα προβλήματα, ούτε ότι ο δρόμος από εδώ και εμπρός θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Οι εταίροι, μας έδωσαν το σωσίβιο αλλά εμείς θα πρέπει να κολυμπήσουμε μέχρι την ακτή σε μια θάλασσα γεμάτη καρχαρίες (βλέπε κερδοσκόπους) ενώ η ακτή μόλις που αχνοφαίνεται στον ορίζοντα. Ο πρωθυπουργός χθες αναγκάστηκε να αναλάβει βαρύτατες δεσμεύσεις προκειμένου να λάβει έστω και αυτό το σωσίβιο. Αυτό σημαίνει έκτακτα επώδυνα μέτρα όποτε αυτό χρειαστεί. Με δεδομένο ότι το σχέδιο σταθερότητας χαρακτηρίζεται από πολλές πλευρές ως «αισιόδοξο» για ορισμένες προβλέψεις τόσο στα έσοδα όσο και στις δαπάνες, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η λήψη και νέων μέτρων δημοσιονομικής περιστολής εντός του έτους. Η λήψη και εφαρμογή των μέτρων θα βρίσκεται υπό συνεχή και αυστηρότατη εποπτεία από διάφορες ελεγκτικές αρχές (ΕΚΤ, ΔΝΤ, Eurogroup) αφού, εκτός όλων των άλλων, έχουμε απολέσει πλήρως την εμπιστοσύνη των εταίρων μας. Εάν παρατηρηθεί έστω και μια μικρή απόκλιση οι αγορές (βλέπε καρχαρίες) αλλά και οι επόπτες μας θα είναι εκεί για να μας επαναφέρουν στην τάξη.

Φυσικά, υπήρχε και ευκολότερος δρόμος για να εξέλθει η χώρα της κρίσης, όμως ο διαχρονικός πολιτικός καιροσκοπισμός των εκάστοτε ηγεσιών μας φρόντισε να φτάσουμε όχι στο παρά πέντε αλλά στο και πέντε, προκειμένου να αποφασιστεί αλλαγή πλεύσης. Το δημόσιο θα έπρεπε να έχει τώρα τη δυνατότητα να δανειστεί για να αναθερμάνει την οικονομία. Όμως το δημόσιο όχι μόνο δεν μπορεί να δανειστεί επιπρόσθετα ποσά, αλλά πρέπει να περικόψει και το επικίνδυνα υψηλό σημερινό επίπεδο. Και επειδή η οικονομία της χώρας μας είναι σε μεγάλο βαθμό κρατικοδίαιτη, η περιστολή των δαπανών σημαίνει πτώση της οικονομικής δραστηριότητας. Έτσι, αντί το δημόσιο να ξοδεύει παραπάνω για να αναθερμάνει την οικονομία, αναγκάζεται να περικόψει τις δαπάνες του εν μέσω ύφεσης. Αυτό μεταφράζεται σε βαθύτερη ύφεση και περιστολή της οικονομικής δραστηριότητας.

Εν κατακλείδι, η χώρα μας θα πρέπει να διέρθει δύσκολης στενωπού πριν βελτιωθούν τα πράγματα. Αναγκαστικά, θα περάσουμε μια φάση παρατεταμένου αποπληθωρισμού όπου η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών συνεχώς θα συρρικνώνεται, θα υπάρχει υψηλότατη ενεργεία και οι τιμές θα πέσουν. Την ύφεση θα διαδεχθούν χρονιές αναιμικής ανάπτυξης όπου θα κυριαρχεί ένα αίσθημα στασιμότητας. Δυστυχώς διαρθρωτικές αλλαγές που έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και πολλά χρόνια αναγκαζόμαστε να τις κάνουμε τώρα και υπό πολύ δυσχερέστερες συνθήκες. Πρέπει με κάθε τρόπο να επενδύσουμε στην αύξηση της παραγωγικότητας μας και στην βελτιστοποίηση των δαπανών του δημοσίου.  Είναι σίγουρο ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία αναδιοργάνωσης της χώρας, θα την πληρώσουν δίκαιοι και άδικοι. Όλοι όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή είναι πραγματικά η τελευταία μας ευκαιρία. Την επόμενη φορά δεν θα υπάρξει ούτε καν σωσίβιο.

Κερδοσκοπικές επιθέσεις, πιστωτική ασφυξία και τραπεζικό σύστημα: Η περίπτωση της Ελλάδας

Θα αναφερθούμε σήμερα σε μερικά κάπως πιο τεχνικά ζητήματα του γενικότερου οικονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα. Θα ξεκινήσουμε με τις επιθέσεις κερδοσκοπίας που είναι της μόδας εσχάτως. Σε γενικές γραμμές μια κερδοσκοπική επίθεση (speculative attack) εκδηλώνεται όταν υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες (expectations) για απότομη μεταβολή π.χ στην ισοτιμία ενός νομίσματος ή στην αξία ενός ομολόγου. Τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, τα οποία μέσω δανεισμού μπορούν να κινητοποιήσουν ασύλληπτα ποσά ρευστότητας, στοιχηματίζουν στην άνοδο ή στην πτώση (ή και στα δύο για να είναι καλυμμένοι)   ενός ομολόγου και κερδίζουν εφόσον η τιμή του κινηθεί σύμφωνα με τις προβλέψεις τους.  Στην περίπτωση της Ελλάδος, το τελευταίο δίμηνο έχουν ενταθεί οι επιθέσεις κερδοσκοπίας με στόχο τα κρατικά χρεόγραφα. Ενώ τα ελληνικά ομόλογα πραγματοποιούσαν όγκους συναλλαγών γύρω στα 200-250 εκ. ευρώ ημερησίως, το τελευταίο διάστημα οι συναλλαγές ξεπερνούν το 1 δις ευρώ ημερησίως με τάσεις αυξητικές. Ας δούμε όμως τον μηχανισμό αναλυτικά. Ο κερδοσκόπος δανείζεται 100 Ευρώ με πολύ ευνοϊκό επιτόκιο λόγω και της υπερβάλλουσας ρευστότητας στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αγοράζει ελληνικά ομόλογα αξίας 100 Ευρώ. Αμέσως τα πουλάει σε τιμή 99 Ευρώ έχοντας εκ των προτέρων στοιχηματίσει  ότι η τιμή των ομολόγων θα πέσει στα 99 Ευρώ. Επιπρόσθετα, στήνεται μια καλά ενορχηστρωμένη επίθεση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έτσι, ώστε να πιεστούν περεταίρω τα ελληνικά ομόλογα. Ο κερδοσκόπος κερδίζει το στοίχημα του, επαναγοράζει τα ομόλογα σε αξία 98 Ευρώ και ποντάρει ότι θα πέσουν ακόμα παρακάτω κ.ο.κ. Η αγορά λοιπόν εισέρχεται σε μια αυτοτροφοδοτούμενη αρνητική δύνη η οποία χρειάζεται μεγάλη τόλμη και πολιτική αποφασιστικότητα για να αναστραφεί. Έχουμε εισέλθει σε ένα σενάριο τύπου «Τιτανικού» με μια πολύ αδύναμη οικονομία, με υψηλά χρέη, με ανάγκη για δανεισμό και το κυριότερο, με τεράστιο έλλειμμα αξιοπιστίας. Η κατάσταση της οικονομίας μας προσφέρει το ειδυλλιακό περιβάλλον για κερδοσκοπικές επιθέσεις. Ο μόνος τρόπος να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος είναι με γενναίες πολιτικές αποφάσεις και μέτρα που θα αναστρέψουν τη ροή των αρνητικών ειδήσεων και ψυχολογίας ως προς τη χώρα μας.

Όμως το πάρτι κερδοσκοπίας που έχει στηθεί σε βάρος της χώρας μας έχει και άλλες αθέατες παρενέργειες. Η χώρα μας κινδυνεύει να εισέλθει σε φάση πιστωτικής ασφυξίας (credit crunch) με καταστροφικές για την οικονομία συνέπειες. Το κράτος δανείζεται πλέον με αυξημένο επιτόκιο. Αυτό θα αναγκάσει και τις τράπεζες να αναζητήσουν ρευστότητα με δυσμενέστερους όρους, αφού η προνομιακή χρηματοδότηση τους από την ΕΚΤ με ενεχυρίαση κρατικών χρεογράφων έχει πλέον σταματήσει. Οι τράπεζες, μέσα σε ένα δυσμενές για τη χώρα οικονομικό περιβάλλον, καλούνται να επιστρέψουν όσα δανείστηκαν από την ΕΚΤ για το 2009, να δανείσουν με προνομιακούς όρους το ελληνικό δημόσιο, να βρουν κεφάλαια για να στηρίξουν τις επενδύσεις τους στα Βαλκάνια και να βρουν ρευστότητα για να στηρίξουν την εγχώρια αγορά. Όλα αυτά ενώ καθημερινά χάνονται καταθέσεις στο εξωτερικό εξαιτίας άστοχων δηλώσεων και ενεργειών από τα οικονομικά υπουργεία, πράγμα το οποίο σημαίνει αυξημένο κόστος διακράτησης καταθέσεων. Οι τράπεζες αντιδρούν σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο μειώνοντας δραματικά τις χορηγήσεις τους και μετακυλώντας το αυξημένο κόστος στους πελάτες τους, βυθίζοντας περεταίρω τη ζήτηση και παγώνοντας την αγορά.

Η σημερινή κυβέρνηση δυστυχώς δεν είναι αμέτοχη ευθυνών αφού έχει προβεί σε σωρεία λανθασμένων κινήσεων και παλινωδιών.  Καταρχήν, καλλιεργήθηκαν υπερβολικές προεκλογικές προσδοκίες οι οποίες στη συνέχεια είναι αδύνατο να εκπληρωθούν. Όταν ακόμα υπήρχε θετική ώθηση από το ευνοϊκό εκλογικό αποτέλεσμα υπήρξε αδράνεια και καθυστέρηση στην ανακοίνωση συγκεκριμένων καθαρών μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας. Ακολούθησαν πειραματισμοί, αντικρουόμενες ανακοινώσεις και πισωγυρίσματα νομοσχεδίων πράγμα το οποίο επέτεινε τη σύγχυση και επιδείνωσε το ήδη αρνητικό κλίμα στο εξωτερικό. Ακόμα και τώρα η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει με διαύγεια τα μέτρα περιστολής των δαπανών πέραν γενικόλογων τοποθετήσεων και ευχολογίων. Προσθέστε στα παραπάνω και πειραματισμούς όπως το πτωχευτικό δίκαιο ιδιωτών, οι γκάφες με τις ανακοινώσεις του προγράμματος δανεισμού, τον χαρτοπόλεμο ανακοινώσεων σχετικά με το μισθολογικό του δημοσίου, τις φημολογίες που αφήνονται να σέρνονται σχετικά με το φορολογικό και έχετε ένα εκρηκτικότατο μείγμα. Οι αγορές όμως δεν μπορούν να περιμένουν και οι κερδοσκόποι θα ασελγούν πάνω στο πτώμα της οικονομίας μας όσο εμείς παραμένουμε αναποφάσιστοι.

Θα κλείσω με μια παράγραφο αφιερωμένη στο τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας. Οι τράπεζες γενικά, δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και στόχο τους έχουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους όπως κάθε άλλη επιχείρηση. Ο ρόλος μιας τράπεζας στην οικονομία είναι η ομαλή κίνηση του χρήματος στην αγορά και η εξίσωση της προσφοράς και ζήτησης χρήματος. Στο πλαίσιο αυτών των εργασιών, οφείλει να κάνει σωστή και σε βάθος εκτίμηση ρίσκου για κάθε ενέργεια της. Στην Ελλάδα όπως άλλωστε και στον υπόλοιπο πλανήτη, η σωστή εκτίμηση ρίσκου δεν έγινε σωστά και σε πολλές περιπτώσεις τα πιστωτικά ιδρύματα ανέλαβαν ρίσκο πολύ πέρα από τις δυνατότητες τους. Στη χώρα μας αποφύγαμε τα χειρότερα ως προς την κρίση στον τραπεζικό τομέα κυρίως γιατί οι τράπεζες είχαν μεγεθυνθεί λόγω επέκτασης τους στην εγχώρια αγορά με προϊόντα λιανικής τραπεζικής, αποφεύγοντας την έκθεση τους σε εξωτικά επενδυτικά προϊόντα. Αυτό βέβαια δεν απαλείφει το μερίδιο ευθύνης του τραπεζικού κλάδου για την ανεύθυνη στήριξη της εγχώριας ζήτησης με δανεικά. Από αυτό το σημείο όμως μέχρι του να πυροβολούμε τις τράπεζες αδιακρίτως για όλα τα δεινά της χώρας υπάρχει μεγάλη απόσταση. Οι τράπεζες είναι ο μηχανισμός μετάδοσης χρήματος στην αγορά (conveyor belt). Αν ο μηχανισμός στραβώσει τότε η οικονομία εισέρχεται σε φάση παγετώνων από την οποία κάνει καιρό να εξέλθει. Ας αφήσουν τους πειραματισμούς στα οικονομικά υπουργεία καθώς και τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα και ας δουν όλοι μαζί πως μπορεί να διοχετευθεί χρήμα στην αγορά σε αυτούς που πραγματικά πρέπει και αξίζουν να ενισχυθούν. Με λαϊκισμούς και παλικαρισμούς δεν γίνεται πολιτική και καταλήγουμε να πυροβολούμε τα πόδια μας.