Τα ελληνικά οικονομικά θαύματα

Με αφορμή τις «ροδαλές» δηλώσεις αξιωματούχων της τρόικας αλλά και αυτών του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος («όλα πάνε καλά», «η Ελλάδα πληροί τα κριτήρια για τη δεύτερη δόση», «βγήκαμε από το φαύλο κύκλο» κλπ) θα θέλαμε να επισημάνουμε ορισμένα οικονομικά παράδοξα με τα οποία η χώρα μας κυριολεκτικά ξαναγράφει την οικονομική θεωρία από την αρχή. 

Καταρχήν, εν μέσω δραστικής μείωσης της κατανάλωσης έχουμε ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, ενώ ταυτόχρονα έχουμε καλπάζουσα ανεργία. Ζωντανεύει δηλαδή το τέρας του στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του 70, όπου η άνοδος των τιμών διαγκωνίζονταν με την αύξηση της ανεργίας. Ενώ όλοι οι οικονομικοί αναλυτές περιμένουν μείωση τιμών και μέσω αυτών διαδικασία αποπληθωρισμού (επώδυνη διαδικασία πτώσης των τιμών και γενικής ύφεσης που οδηγεί σταδιακά στην αύξηση της αγοραστικής δύναμης του καταναλωτή και άρα στην ανάπτυξη) στην Ελλάδα τους διαψεύδουμε όλους και έχουμε ρεκόρ αύξησης τιμών. Φυσικά για τα πάντα υπάρχει μια εξήγηση και στην περίπτωση μας, η ξαφνική επανεμφάνιση του πληθωρισμού οφείλεται στην άνευ προηγουμένου επιβολή έμμεσων φόρων στην κατανάλωση. Απέτυχαν (ή δεν ήθελαν) για άλλη μια φορά να συνειδητοποιήσουν στην κυβέρνηση ότι η εύκολη λύση των έμμεσων φόρων ναι μεν έχει άμεσα και μετρήσιμα αποτελέσματα, από την άλλη όμως οδηγεί στην οικονομική καταστροφή. Οι αυξημένοι φόροι αυξάνουν τις τιμές (πληθωρισμός), περιορίζουν την κατανάλωση (και άρα αυξάνουν την ανεργία και το διαθέσιμο εισόδημα) και οδηγούν τελικά σε μειωμένα έσοδα για το δημόσιο. Όποτε το δημόσιο αναγκάζεται να λάβει νέα εισπρακτικά μέτρα και εισέρχεται εκ νέου σε έναν πτωτικό κύκλο. Η λύση δεν είναι η περεταίρω αύξηση των εσόδων μέσω φορολογίας, αλλά η περεταίρω περικοπή δαπανών και η ορθολογικότερη κατανομή των δαπανών που απομένουν. Θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας, αλλά από όλες τις χώρες που πέρασε το ΔΝΤ την τελευταία εικοσαετία υπήρξε δραστική περικοπή δαπανών μέσω απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων και περικοπής του συνταξιοδοτικού συστήματος. Εμείς πάλι προτιμούμε αντί να εξορθολογήσουμε τις δαπάνες μας να κυνηγάμε οικονομικές χίμαιρες (αντισυνταγματικό το μνημόνιο, οι κλέφτες και οι απατεώνες φταίνε, να πληρώσουν αυτοί που τα έφαγαν κλπ). Θα πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσουμε ότι την οικονομική λειτουργία του δημοσίου διέπουν οι ίδιοι οικονομικοί κανόνες που ισχύουν για την οικονομική διαχείριση μια επιχείρησης ή ενός νοικοκυριού. Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι το δημόσιο είναι μια επιχείρηση στην οποία όλοι είμαστε μέτοχοι. Αν το δημόσιο (δηλαδή το σύνολο) δεν τα πάει καλά τότε και εμείς ατομικά θα δυστυχήσουμε. Αντί όλοι να κυνηγάμε το δημόσιο με το χέρι απλωμένο θα πρέπει να ωθήσουμε τους κυβερνώντες μας  να διαχειριστούν το δημόσιο χρήμα με καλύτερο τρόπο. Το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση θα πρέπει να σημάνει περεταίρω περικοπή δαπανών του δημοσίου και όχι άλλη αύξηση των εσόδων.

Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι εν μέσω πληθωρισμού που αυξάνει τις αξίες το ελληνικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) σημειώνει απότομη πτώση εντός του δεύτερου τριμήνου. Όπερ μεθερμηνευόμενο, ή πτώση θα ήταν πολύ μεγαλύτερη αν δεν υπήρχε η τεχνητή αύξηση των τιμών λόγω έμμεσων φόρων. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η πραγματική εικόνα θα φανεί με τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές, όταν θα έχει φανεί η πτώση του τουριστικού εισοδήματος (υπολογίζεται ότι το τουριστικό εισόδημα θα πέσει κάτω των 10 δις ευρώ για φέτος), η κατανάλωση θα περιοριστεί περεταίρω, ενώ και οι εμπορικές επιχειρήσεις θα κληθούν να ανταπεξέλθουν σε μια κατάσταση όπου 1 στους 4 εργαζόμενους (δημόσιοι υπάλληλοι) δεν θα λάβει το σύνηθες δώρο Χριστουγέννων το οποίο παραδοσιακά έσωζε εμπορικά τη χρονιά. Η δε πτώση του ΑΕΠ σηματοδοτεί την εκρηκτική αύξηση του δημοσίου χρέους και ως απόλυτο νούμερο και σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ. Με βάση τις σημερινές προβλέψεις το «φανερό» δημόσιο χρέος (χωρίς να έχουν προστεθεί αμαρτίες τύπου ΟΣΕ δηλαδή) κυμαίνεται στα 317 δις Ευρώ ή 130% του ΑΕΠ αν προτιμάτε. Το 2014 αναμένεται να έχει ξεπεράσει το 150% του ΑΕΠ. Δηλαδή μετά από 5 χρόνια σκληρότατης λιτότητας για όσους μισθωτούς και συνταξιούχους απομείνουν όρθιοι, θα πρέπει να καταβληθεί και νέα τιτάνια προσπάθεια για να εξοφληθεί μέρος αυτού του τεράστιου ποσού. Το οποίο ποσό έγινε τεράστιο γιατί όλοι οι κυβερνώντες μας από το 1974 και μετά, τάισαν τον ελληνικό μύθο («ζήσε το μύθο σου») δανειζόμενοι ασύλληπτα ποσά χρημάτων για να τον συντηρήσουν.

Θα κλείσουμε με το τρίτο παράδοξο που είναι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου. Πράγματι αυτό έχει μικρύνει λίγο (δηλαδή μειώθηκαν οι εισαγωγές μας) αλλά το ύψος του εξακολουθεί και είναι δυσθεώρητα υψηλό. Αυτό σημαίνει ότι ο παραγωγικός ιστός της χώρας μας εξακολουθεί να καταστρέφεται και παρότι μειώνονται οι εισαγωγές, μειώνονται και οι εξαγωγές ταυτόχρονα, ενώ και ο τουρισμός μας που παλαιότερα μπάλωνε την τρύπα, φέτος πραγματοποιεί μια από τις χειρότερες χρονιές του. Δηλαδή εν μέσω ύφεσης, η χώρα εξακολουθεί να αιμορραγεί και να χάνει σε παραγωγικότητα. Πιο απλά, η πίτα συνεχώς μειώνεται και εμείς δεν κάνουμε τίποτα για αυτό. Ο μόνος τρόπος για να ανακοπεί η πτώση είναι μέσω εξορθολογισμού των δαπανών και ανακατανομή τους, προκειμένου να τονωθεί η εγχώρια παραγωγή και να έχουμε ανάπτυξη. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν το βλέπουμε να γίνεται και τα όποια μέτρα ανακοινώνονται ακολουθούν παρωχημένες και αποτυχημένες συνταγές.    

Ίσως έχει έρθει η ώρα να ακολουθηθούν ρηξικέλευθες προτάσεις αντιμετώπισης του προβλήματος. Από τη στιγμή που οι μηχανισμοί οικονομικής λειτουργίας του δημοσίου δεν λειτουργούν, γιατί να μη δοθούν αυτοί οι μηχανισμοί σε ιδιώτες; Γιατί δηλαδή να υπάρχουν ιδιωτικά νοσοκομεία, ιδιωτικά σχολεία, ιδιωτικά ΚΤΕΟ και να μην υπάρχουν ιδιωτικές εφορίες; Γιατί να εμπιστευόμαστε τη ζωή μας που είναι το υπέρτατο αγαθό σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο και να μην μπορούμε να πληρώσουμε τους φόρους  μας σε μια ιδιωτική εφορία; Άλλωστε, κάτι τέτοιο δεν είναι καν πρωτότυπο, το έχουν κάνει οι Ρωμαίοι χιλιάδες χρόνια πριν από εμάς (βλέπε http://vonfalkenheyn.blogspot.com/2009/09/blog-post_20.html). Νομίζω ότι έχει έρθει η ώρα να αναζητήσουμε αντισυμβατικές λύσεις. Ο χρόνος εξαντλείται και εμείς έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε.