Το Λατινοαμερικάνικο όνειρο της Ελλάδας

Παρατηρούμε τις τελευταίες μέρες να πραγματοποιείται μια διελκυστίνδα μεταξύ του «κακού» ΔΝΤ και του «καλού» υπουργείου Εργασίας ως προς το τι μέλει γενέσθαι σχετικά με τα εργασιακά/ασφαλιστικά θέματα στη χώρα. Φυσικά η διελκυστίνδα αυτή δεν είναι παρά ένα επικοινωνιακό τέχνασμα του κύριου Λοβέρδου για να επιδείξει πόσο αγέρωχα αντιστέκεται στις επιταγές του εωσφόρου που ακούει στο όνομα ΔΝΤ. Πέρα όμως από αυτό το περιστατικό, θα πρέπει να δούμε βαθύτερα τι ακριβώς προσδοκούμε από την αναγκαστική συμμετοχή του ΔΝΤ στα κοινά της χώρας μας και που ακριβώς θέλουμε να πάμε το καράβι. Ιστορικά, οι επεμβάσεις του ΔΝΤ έρχονται να διασώσουν την παρτίδα κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή επιβάλλοντας μέτρα τα οποία τις περισσότερες φορές δεν είναι οικονομικά βέλτιστα. Όταν όμως κρέμεσαι με το ένα χέρι από τον γκρεμό δεν έχεις την πολυτέλεια να διαλογισθείς για το αν τα μέτρα είναι τέλεια ή όχι. Στις λίγες πραγματικά εξυγιαντικές και επιτυχημένες παρεμβάσεις του ΔΝΤ ανά τον κόσμο, συγκαταλέγονται εκείνες στις οποίες οι αλλαγές του ΔΝΤ συμπαρέσυραν μεγάλο μέρος του παλαιού πολιτικού συστήματος φέρνοντας έτσι έναν απαραίτητο αέρα αλλαγής ανανεώνοντας το σκηνικό. Από την άλλη, στις χώρες όπου το ΔΝΤ δαιμονοποιήθηκε και χρησιμοποιήθηκε επικοινωνιακά σαν μπαμπούλας, ελάχιστα πράγματα άλλαξαν στο πολιτικό σκηνικό ενώ μετά την απόσυρση του ταμείου, τα πράγματα εξελίχθηκαν χειρότερα από πριν. 

Και μιας και μιλήσαμε για το Λατινοαμερικάνικο όνειρο της Ελλάδας, ας πάρουμε δύο παραδείγματα από την ήπειρο αυτή. Η μια είναι η περίπτωση της Αργεντινής και η άλλη της Βραζιλίας. Και στις δύο αυτές χώρες επεβλήθησαν μέτρα «μπαλτάς» πανομοιότυπα με αυτά που καλούμαστε να λάβουμε εμείς. Η διαφορά είναι ότι στη μεν Βραζιλία ανανεώθηκε το πολιτικό σκηνικό με την επικράτηση του σοσιαλιστή Ινάσιο ντα Λούλα ο οποίος άδραξε την ευκαιρία και μετέτρεψε τη χώρα του από μια προβληματική τριτοκοσμική χώρα σε δυναμικό παγκόσμιο παίκτη. Από την άλλη υπάρχει η Αργεντινή όπου και εκεί τα μέτρα του ΔΝΤ έφεραν μεγάλες αναταραχές και φτώχεια αλλά μέσα από τη λογική «για όλα φταίει το ΔΝΤ», ελάχιστα άλλαξαν στο σαθρό πολιτικό κατεστημένο. Το αποτέλεσμα ήταν, στη μεν Βραζιλία να σημειωθεί μια γενική αύξηση της ευημερίας όλου του πληθυσμού, στη δε Αργεντινή οι φτωχοί απλά έγιναν φτωχότεροι και η γενικότερη μιζέρια παρέμεινε. Αλλά και στη γειτονία μας, η επέμβαση του ΔΝΤ στην Τουρκία χρησιμοποιήθηκε από τον Ταγίπ Ερντογάν για να σαρωθεί το παλαιό πολιτικό κατεστημένο και να ανανεωθεί η εικόνα της Τουρκίας προς τα έξω. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι πάντα άσπρο ή μαύρο και η αλήθεια σε όλα τα παραδείγματα είναι κάπου στη μέση. Και είναι αυτονόητο ότι οι παρεμβάσεις του ΔΝΤ δεν είναι πάντα αμερόληπτες και μη κατευθυνόμενες από τα συμφέροντα των δανειστών. Όμως, αυτό που θα πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι ότι το ΔΝΤ επιβάλει μέτρα σκληρά, ηπιότερες μορφές των οποίων (και άρα οικονομικά πολύ πιο ωφέλιμές) θα έπρεπε να είχαν λάβει οι κυβερνήσεις των κρατών στα οποία επεμβαίνει. Είναι κοινή λογική να συνδέσεις την παραγωγικότητα της εργασίας με το μισθολογικό κόστος. Είναι κοινή λογική να έχεις ένα υγιές ασφαλιστικό σύστημα. Είναι κοινή λογική να τηρείς τις δαπάνες σου βάσει κωδικών και διπλογραφικών λογιστικών στοιχείων. Είναι κοινή λογική να μην παραποιείς τα στατιστικά σου στοιχεία. Είναι λογικό αυτά να στα επιβάλλουν με το στανιό παγκόσμιοι οργανισμοί; Αν συμβαίνει αυτό σημαίνει ότι κάπου, κάποιο λάθος έγινε και είναι ευκαιρία και να διορθωθεί το λάθος και να πάνε σπίτια τους οι υπεύθυνοι (για να μην πω να πάνε κάπου με θέα τα σίδερα).

Αντί όμως να παραδεχθούμε τα όποια σφάλματα μας έφεραν στο χείλος της αβύσσου, ψάχνουμε απελπισμένα θεωρίες συνομωσίας και υπεκφυγές, σαν μικρά παιδιά που προσπαθούν να δικαιολογηθούν για κάποια σκανδαλιά (και ουχί σκάνδαλα). Παρατηρούμε στο κυβερνητικό στρατόπεδο μια σπουδή να παρουσιαστεί σαν φταίχτης των πάντων το ταμείο, λες και τα προβλήματα της χώρας προέκυψαν από παρθενογένεση, λες και δεν κυβέρνησαν τα δύο κόμματα εξουσίας αυτή τη χώρα για τόσες δεκαετίες. Παρατηρούμε μια στείρα αντιπαράθεση που μυρίζει χειρότερα και από χαλασμένο κρέας, βλέπουμε μια χιλιοπαιγμένη εκδοχή της «κάθαρσης» του 89 να ξανακάνει την εμφάνιση της. Βλέπουμε υπουργούς να κωλυσιεργούν χαρακτηριστικά στην εφαρμογή αναγκαίων μέτρων ανάπτυξης (άρση καμποτάζ, απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων, άνοιγμα αγορών κ.α) ακόμα και τώρα σκεπτόμενοι πως θα ικανοποιήσουν συντεχνιακά αιτήματα. Βλέπουμε τον κύριο Λοβέρδο σχεδόν κωμικά να παζαρεύει για το έτος εφαρμογής των όποιων μέτρων, για το αν αυτά θα ισχύσουν από το 2015 ή το 2018, για να μπορεί να κορδωθεί μετά ότι «κατόπιν ενεργειών μου» μπορείτε να ζήσετε άλλα τρία χρόνια τη νιρβάνα σας και δεν θα είμαι εγώ αυτός που θα σας βγάλω από την πλάνη. Βλέπουμε κατάπτυστες μικροπολιτικές και τοπικιστικές παρεμβάσεις από τον ίδιο τον πρόεδρο της Βουλής που με κυνικό τρόπο υπερασπίστηκε τα μικροσυμφέροντα της βουλευτικής του περιοχής καθώς και αυτά του προσωπικού του φέουδου (υπάλληλοι της Βουλής). Βλέπουμε καθημερινά τον κύριο Σαμαρά να αρνείται τα πάντα για την διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, σαν να μην ήταν ο ίδιος υπουργός της κυβέρνησης της, σαν να μην ήξερε τίποτα ο ίδιος. Βλέπουμε όλους μα όλους τους πολιτικούς να εξακολουθούν να κυλιούνται όπως τα γουρούνια στην ταΐστρα τους, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να φάνε όσο μπορούν, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να ζήσουν όπως ζούσαν και πριν. Και αν παρ’ ελπίδα βρεθεί και κανένα κορόιδο να πιαστεί με το χέρι στο μέλι (βλέπε Μαντέλης) όλοι «σοκάρονται» και μετά ποιούν τη νήσσα. Αλλά όμως το επίπεδο των κυβερνώντων μας, αντικατοπτρίζει το επίπεδο του λαού μας, είναι σαν να ρίχνουμε μια ματιά στον καθρέπτη. Μας αρέσει αυτό που βλέπουμε;