Το ημερολόγιο ενός κορωνοϊού (Μέρος 6)

Σάββατο , 28 Μαρτίου 2020

Είναι τελικά ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πως η σκέψη ενός ανθρώπου, υπό τις κάταλληλες εξωτερικές συνθήκες, οδηγείται στο να περιστρέφεται αποκλειστικά γύρω από ζητήματα βασικής επιβίωσης. Την τελευταία εβδομάδα, οι μοναδικές ασχολίες μου είχαν να κάνουν με το διάβασμα των παιδιών και το άγχος να μη χαθεί τελείως η χρονία τους, το μαγείρεμα και η τήλε - εργασία. Η οποία τήλε - εργασία, σε αντίθεση με το να πηγαίνεις στο γραφείο, πραγματικά δε γνωρίζει ούτε από ημέρα, ούτε από νύχτα, ούτε από ωράρια. Τώρα, το πως μπορείς να τήλε - εργαστείς με δύο παιδία οκτώ και δέκα χρονών μέσα στο σπίτι τα οποία απαιτούν συνεχώς την προσοχή σου, είναι ένα άλλο θέμα. Και λέω απαιτούν συνεχώς γιατί: α) έχουν αρχίσει και αυτά να βαριούνται. Πόσες φορές μπορείς να κάνεις τα ίδια και τα ίδια πράγματα και β) καθώς το προηγούμενο φυσιολογικό τους πρόγραμμα απομακρύνεται στο παρελθόν το κίνητρο για να διαβάσουν ολοένα και φθείνει. Καλώς ή κακώς, ο καιρός, τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη, έχει υπάρξει σύμμαχος τις τελευταίες ημέρες. Σύμμαχος για να μείνεις μέσα στο σπίτι, διότι κατά τα άλλα, βρέχει ασταμάτητα με εναλασσόμενη ένταση τις τελευταίες πέντε ημέρες. Επομένως, η ζωή κυλάει γύρω από την τήρηση ενός υποτυπώδους προγράμματος: Ξύπνημα, πρώινό, ξύπνημα παιδιών, διάβασμα παιδιών, check - in στα μηχανογραφικά συστήματα της δουλείας, τηλέφωνα, e-mail, κολλατσιό παιδιών, session 2 διαβάσματος παιδιών, μαγείρεμα, πλυντήριο πιάτων, μεσημεριανό...και μετά προαυλισμός!  Αφού γυρίσει η Χριστίνα από το νοσοκομείο και "αποβάλλει" όλον τον ρουχισμό του νοσοκομείου στα άπλυτα, θα φάει και μετά, άνα ένα άτομο βγάζω τα παιδιά έξω για τρέξιμο. Θεωρητικά, επείδη τα παιδιά είναι μικρά θα μπορούσα να βγω και με τους δύο μαζί για βόλτα ταυτόχρονα, αλλά στην παραλία η αστυνομία έχει κάνει έντονη την παρουσία της, οπότε προσπαθώ να είμαι τυπικός. Αφού βγούμε για τρέξιμο συνολικά τριάντα περίπου λεπτών, ο προαυλισμός λαμβάνει τέλος...μέσα για τις επόμενες 23 1/2 ώρες της ημέρας. Ας είναι όμως...αν είναι να την βγάλουμε καθαρή από αυτή την ιστορία ας είναι αυτή η μεγαλύτερη δυστυχία στη ζωή μας. 

Προκειμένου να κρατηθεί υψηλά το ηθικό προσπαθώ να μαγειρεύω ενδιαφέροντα και ευπαρουσίαστα πιάτα. Σήμερα έφτιαξα σαλάτα του σεφ και για κυρίως πιάτο ψητό σολωμό με ντοματίνια συνοδευόμενα από μαύρο ψωμί από δίκοκο στάρι, κοπανιστή φλωρίνης και κομμένες φράουλες μαριναρισμένες με μαύρη ζάχαρη και λικέρ μαστίχας. Τις προάλλες είχα λινγκουίνι με κιμά κοτόπουλου και σάλτσα γιαουρτιού, μαζί με μπρόκολο βραστό και φρεσκοκομμένο ανανά. Γενικώς η λογική μου λέει ότι αφού δε μπορούμε να πάμε εμείς στο εστιατόριο, φέρνω το εστιατόριο σε εμάς. Επιπλέον, προσπαθούμε οικογενειακά να παίζουμε τουλάχιστον ένα επιτραπέζιο παιχνίδι την ημέρα. Σε αυτόν τον τομέα δεν έχουμε κανένα πρόβλημα αφού η ευμεγέθης συλλογή μου (470 διαφορετικά παιχνίδια) μας φτάνει για να μείνουμε εσώκλειστοι για μια ζωή. Και για να μη παχύνουμε για σφάξιμο, όπως ανέφερα και παραπάνω, κατά τη διάρκεια του προαυλισμού βγαίνω για τρέξιμο με τα παιδιά. Μέχρι στιγμής έχω καταφέρει να κρατήσω τα 20 χιλιόμετρα προπόνησης την εβδομάδα και πέρα από τα αθλητικά οφέλη, όπως έχω ξαναγράψει και παλαιότερα, είναι η μόνη ώρα της ημέρας που δε σκέφτομαι απολύτως τίποτα. Γιατί όταν σκέφτομαι...

Χθες το βράδι είχα ανήσυχο ύπνο γιατί σήμερα έπρεπε να γίνει ανεφοδιασμός σε τρόφιμα, τόσο στα δικά μας όσο και των πεθερικών μου. Κάποτε, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, το να πηγαίνω στο super market ήταν ψυχαγωγικό για έμενα. Πήγαινω εδώ και χρόνια στο ίδιο μεγάλο κατάστημα και μου αρέσει να διαλέγω και να δοκιμάζω καινούργια προϊόντα. Αυτά στο παρελθόν βέβαια, όπου δε χρειαζόταν να κάνεις προετοιμασία αστροναύτη για να πας. Σήμερα αισθάνθηκα κάπως έτσι (https://www.youtube.com/watch?v=kn8k_ox5OXs) καθώς ετοιμαζόμουν. Γάντια, check. Μάσκα, check. Εφεδρικά γάντια, check. Εφεδρική μάσκα, check. Φακοί επαφής, check (ότι και να κάνω, με τις μάσκες θολώνουν τα ρημάδια τα γυαλιά!). Λίστες, check. Houston, give me a go, no-go, for launch (SMS στο 13033). To SMS έρχεται και είσαι έτοιμος. Βγαίνεις έξω και νομίζεις ότι έχεις αποδράσει από φυλακή από τη χαρά σου. Από το σπίτι στο σούπερ στην περιοχή του αεροδρομίου, μια απόσταση χιλιομέτρων που με κίνηση κανονικά θέλει τουλάχιστον 15 με 20 λεπτά το Σάββατο, σήμερα την έκανα σε έξι λεπτά διασχίζοντας με 80χλμ την ώρα άδειους δρόμους. 

Στο κατάστημα είχε κίνηση παρότι ήμουν εκεί στις 0930. Ένα 80% των πελατών πειθαρχεί με τα μέτρα και φοράνε γάντια ή/και μάσκες. Υπάρχει όμως και ένα 20%, κυρίως τρίτης ηλικίας που είναι πιο YOLO ρε παιδί μου. Μια ζώη την έχουμε που λένε! Ούτε γάντια, ούτε μάσκες, ούτε αποστάσεις ασφαλείας, ούτε τίποτα! Τέλος πάντων, τα είπαμε και την προηγούμενη φορά αυτά, η ανθρώπινη βλακεία είναι πραγματικά ανίκητη. 

Έβεπα ένα ενδιαφέρον βίντεο για την διαχείριση της κατάστασης στην Νότια Κορέα η οποία κατά γενική ομολογία είναι ίσως η πιο επιτυχημένη παγκοσμίως. Η διαχείριση εκεί, κινήθηκε και γενικώς πέτυχε να περιορίσει δραστικά την εξάπλωση στους εξείς άξονες:

α) testing, testing, testing συνεχώς, αδειαλείπτως και ασταμάτητα ούτως ώστε να απομονώνονται άμεσα τυχόν κρούσματα. Βέβαια για να το κάνεις αυτό πρέπει να έχεις και την υποδομή της Νότιας Κορέας που εμείς εδώ δυστυχώς δεν έχουμε. 

β) Με την πρώτη υποψία και ενημέρωση από Κίνα, άμεσως πάρθηκαν στοχευμένα επιθετικά κατασταλτικά μέτρα και ενεργοποιήθηκε άμεσα το κρατικό σχέδιο αντιμετώπισης. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι οι χώρες της Άπω Ανατολής γενικά (Κίνα, Ιαπωνία, Ταϊβάν, Ν. Κόρεα, κλπ) είναι πολύ ευαισθητοποιημένες σε θέματα πανδημιών, αφενός λόγω πολύ μεγάλης πληθυσμιακής πυκνότητας και αφετέρου λόγω πρόσφατων ιστορικών κρουσμάτων (SARS, MERS, Γρίπη των πτηνών, κλπ). 

γ) Άμεση πειθάρχιση των πολιτών στα μέτρα της πολιτείας και άμεση χρήση ατομικών μέσων προφύλαξης (γάντια, μάσκες). Εδώ βοηθάει η Κομφουκιανική νοοτροπία των κοινωνιών αυτών η οποία υποτάσει το ατομικό "εγώ" στο κοινό καλό του συνόλου. Κάτι τέτοιο έχει φανεί ξανά και στο παρελθόν με τον μεγά-σεισμό της Ιαπωνίας όπου όλες οι ατομικές συμπεριφορές τιθασεύτηκαν προς όφελος του κοινού καλού. 

Αυτά στη Νότια Κορέα γιατί σε άλλα σημεία του πλανήτη τα νέα μόνο ελπιδοφόρα δεν είναι. Στην Ιταλία και στην Ισπανία οι κάτοικοι ζούν το δικό τους δράμα, όπου σε καθημερινή βάση αφανίζεται ένα μικρό χωρίο. Τα χειρότερα όμως για μένα έρχονται από τις Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ειδικά στις Η.Π.Α. διαφένεται ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο και σε συνδυασμό με ηγεσίες κατώτερες των περιστάσεων, η πρόβλεψη δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική. Αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανική ηγεσία δείχνει ασθμαίνουσα και εκτός βηματισμού ως προς την ταχύτητα του εξελισσόμενου φαινομένου. Για κάθε ημέρα που η οικονομία βρίσκεται στην κατάψυξη απαιτούνται ολοένα και πιο δραστικά οικονομικά μέτρα, απαιτείται ένα Σχέδιο Μάρσαλ εφάμιλλο με αυτό που ανοικοδόμησε την Ευρώπη μετά το πέρας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι συνταγές του παρελθόντος θα αποτελέσουν σταγόνες μέσα σε ένα τσουνάμι ύφεσης το οποίο έρχεται. Θυμίζω ότι το οικονομικό περιβάλλον στην Ευρώπη δεν ήταν ιδιαίτερα στιβαρό πριν από την έκρηξη της πανδημίας αλλά προσομοίαζε περισσότερο με μια χλιαρή προς κρύα σούπα. Αν στην Ευρώπη επικρατήσουν οι φωνές του απομονωτισμού, της προάσπισης με κάθε μέσο των εθνικών συμφερόντων και της επιβολής αναχρονιστικών κανόνων, τότε ο κορωνοϊός θα είναι απλώς η αφορμή των όσων θα ακολουθήσουν. 

Δυστυχώς, τα ερωτήματα είναι πολλά:

α) Θα συμπεριφερθεί η ίωση όπως ευελπιστούμε ότι συμπεριφέρονται και οι υπόλοιποι κορωνοϊοί; Δηλαδή, θα σταματήσει τη μετάδοση της κατά τους ζεστούς και υγρούς θερινούς μήνες ή θα δείξει ανθεκτικότητα όπως έχει ήδη διαφανεί σε ορισμένες μελέτες; Θυμίζω ότι η Ισπανική γρίπη του 1918 κινήθηκε αρχικά όπως αναμενόταν μέχρι να μεταλλαχτεί τον Αύγουστο και να θερίσει τις ηλικίες 30 - 44. Είναι δυστυχώς τόσα πολλά αυτά που δε γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή...

β) Πόσο μπορεί να αντέξει μια σύγχρονη δυτική οικονομία σε συνθήκες κατάψυξης; Ημέρες; Εβδομάδες; Μήνες; Στην Wuhan της Κίνας χθες ήταν η πρώτη ημέρα μερικής άρσης του lockdown μέτα από 4 μήνες σκληρής καραντίνας η οποία δεν έχει καμία σχέση με τη δική μας light εκδοχή. Μπορούμε να αντέξουμε κάτι τέτοιο; Η Κίνα είναι μια δυναμικά αναδυόμενη υπερδύναμη, η Ευρώπη είναι μια γηρασμένη και κουρασμένη δύναμη, long past its prime. 

γ) Πόσο μπορεί να αντέξει η σύγχρονη εφοδιαστική αλυσίδα κρίσιμων τομέων; Σήμερα, περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, η παραγωγική διαδικασία εξαρτάται από εισαγωγή πρώτων υλών ή εξαρτημάτων, μεταποίηση τους και επανεξαγωγή τους. Τι θα συμβεί αν σπάσουν ορισμένοι κρίκοι αυτής της αλυσίδας; Δύναται να καλυφθεί το κενό από εγχώρια παραγωγή και αν ναι, πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό;

δ) Τι θα συμβεί το φθινόπωρο; Θα έχουμε μια φυσιολογική εποχικότητα όπως της απλής γρίπης ή έναν δεύτερο, πιο σκληρό γύρο; Η ιστορική εξέταση πανδημιών του παρελθόντος (πανδημία Ιουστινιανού, Black Death 14ου αιώνα, Ασιατική Πανώλη, Ισπανική Γρίπη, κλπ) δείχνει ότι οι πραγματικές πανδημίες δρουν ανεξαρτήτως καιρού και αυτό είναι που τις καθιστά τόσο φονικά απρόβλεπτες. Ναι, ο σύγχρονος τεχνολογικά κόσμος που διαβιούμε δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με τις δυνατότητες, ακόμα και του 1918. Από την άλλη πλευρά όμως, η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική αλληλεπίδραση και η πληθυσμιακή πυκνότητα του σήμερα δεν έχουν οποιαδήποτε σχέση με τις συνθήκες του παρελθόντος. Όπως συνέβει και με τον κορωνοϊό του σήμερα, οι πανδημίες ιστορικά ακολουθούν τους δρόμους του εμπορίου. Και η ταχύτητα του εμπορίου σήμερα είναι μεγαλύτερη από ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. 

Food for thought όλα τα παραπάνω...