Το οικονομικό έτος 2010 (Μέρος Β΄)

Στο προηγούμενο μέρος επιχειρήθηκε μια γενική καταγραφή των κρίσιμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία για το 2010. Στο δεύτερο αυτό κομμάτι θα γίνει μια πρόβλεψη της μελλοντικής πορείας του κάθε προβλήματος χωρίς τη λήψη μέτρων και κατόπιν παράθεση πιθανών λύσεων.

 

Α) Δημοσιονομικό Έλλειμμα και Έλλειμμα του Εμπορικού Ισοζυγίου

 

Ως προς το πρώτο, η μη λήψη μέτρων είναι απλά αδιανόητη. Είναι αδύνατον να συνεχίσουν οι δαπάνες μας να υπερβαίνουν τα έσοδα μας κατά 12-13% ετησίως. Το κρίσιμο ερώτημα εδώ είναι προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα όποια μέτρα. Αν κινηθούν προς τη μεριά της αύξησης των εσόδων μέσω επιβολής νέων φόρων τότε απλά εθελοτυφλούμε και δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και επιζήμιο σε μια οικονομία που βρίσκεται σε ύφεση να προσπαθεί κανείς να επιβάλει νέους φόρους και ακόμα χειρότερα, έκτακτες εισφορές. Η απλή λογική λέει ότι έτσι αφαιρούνται ακόμα περισσότερα χρήματα από το οικονομικό κύκλωμα με αποτέλεσμα την περεταίρω περιστολή της ζήτησης και κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Η φοροδιαφυγή είναι ένα συστημικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας το οποίο απαιτεί συνετά μέτρα για να υπάρχει μακροπρόθεσμα βελτίωση. Κάτι το οποίο δεν έχει καταπολεμηθεί από συστάσεως νέου ελληνικού κράτους δεν πρόκειται να αντιμετωπισθεί στο βαθμό που θα επιθυμούσε η κυβέρνηση εντός του 2010 (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση). Το συμπέρασμα εν ολίγοις είναι, ότι για τα άμεσα αποτελέσματα που προσδοκούνται κυρίως από τους δανειστές μας, χρειάζεται να γίνουν έντονες προσπάθειες για την περιστολή των δαπανών μας. Και εκεί είναι που σκοντάφτει το πράμα, γιατί η ελληνική κοινωνία, μαθημένη χρόνια τώρα να ζει μέσα από νοοτροπίες συντεχνίας (guild) και ατομικού συμφέροντος, δεν δείχνει διατεθειμένη να προβεί στις απαιτούμενες θυσίες για τον εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών. Πάντα έχουμε μάθει ότι φταίει κάποιος άλλος, να κοπούν τα προνόμια του διπλανού, να πιάσουν τους κλέφτες και γενικώς όλους τους άλλους τρίτους, παραγνωρίζοντας πάντα την δική μας προσωπική ευθύνη (άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο) ως προς αυτό που ονομάζεται Ελληνικό κράτος. Ως προς τα μέτρα που χρειάζεται να λάβουμε αυτά συνοψίζονται ως εξής:

 -                     Καθιέρωση ενιαίου μισθολογίου στον Δημόσιο Τομέα.

-                  Κατάργηση της πλειοψηφίας των συντεχνιακών επιδομάτων και ενσωμάτωση τους στο βασικό μισθό. Διατήρηση και εκσυγχρονισμός ουσιωδών επιδομάτων όπως μεταπτυχιακών τίτλων, τέκνων, γάμου.

-                     Σύνδεση κλιμακίων μισθοδοσίας με βάση τη παραγωγικότητα. Καθιέρωση συστήματος επιδομάτων απόδοσης (bonus) βάση παραγωγικότητας.

-                     Ενιαία αρχή πληρωμών μισθοδοσίας για όλο τον Δημόσιο Τομέα.

-                     Μείωση μισθών όπου αυτοί δεν ανταποκρίνονται στο παραγόμενο έργο.

-                     Προώθηση μηχανογράφησης στο Δημόσιο Τομέα

-                    Αύξηση με κάθε τρόπο της παραγωγικότητας (productivity) των δαπανών του δημοσίου.

-                     Διπλογραφικά συστήματα, προϋπολογισμός και απολογισμός για όλους τους φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα (ΟΤΑ, Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια κ.ο.κ)

-                     Καθιέρωση τήρησης του προϋπολογισμού με θρησκευτική ευλάβεια και χρέωση δαπανών σε συγκεκριμένους κωδικούς (κέντρα κόστους)

 

Ως προς το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, εδώ και πάλι το πρόβλημα είναι βαθύ και χρόνιο. Η ελληνική οικονομία χάνει συνεχώς σε ανταγωνιστικότητα με αποτέλεσμα να εισάγουμε τα πάντα, από πινέζες μέχρι πολεμικά αεροσκάφη. Αυτό, σε συνδυασμό με την υστέρηση των εξαγωγών μας, μεταφράζεται σε συνεχή αιμορραγία της οικονομίας μας. Αλλά ακόμα και τομείς της οικονομίας μας με ισχυρή παρουσία όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία εμφανίζουν σταδιακά τάση εξασθένισης. Ο λόγος; Ο τουρισμός μας προσφέρει ένα ακριβό προϊόν αμφιλεγόμενης ποιότητας (περισσότερες αφίξεις – μειωμένα έσοδα) ενώ η ναυτιλία προσφέρει ένα έσοδο έντονα προκυκλικό (μεγάλα έσοδα στην άνοδο, λιγοστά στην πτώση) εξαρτώμενο από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες. Επιπρόσθετα είναι ένα έσοδο που ελέγχεται από μια ισχυρή ολιγαρχία (εφοπλιστές) το οποίο η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση ελάχιστα μπορεί να επηρεάσει. Όσο για τις τραπεζικές υπηρεσίες και τις Βαλκανικές τους προεκτάσεις, όλοι νομίζω θα συμφωνήσουν ότι ευτυχώς που η έκθεση στις συγκεκριμένες χώρες είναι (ακόμα) σχετικά ελεγχόμενη (οι ελληνικές τράπεζες υπολογίζεται ότι έχουν δανείσει το 25% του ελληνικού ΑΕΠ στο εξωτερικό). Το σίγουρο είναι ότι αν δεν περιορίσουμε την έκθεση μας σε εισαγωγές, η οικονομία της χώρας θα αιμορραγεί συνεχώς και η πίτα συνεχώς θα μικραίνει. Θα καταστούμε μια χώρα υποτελής στους εισαγωγείς μας με συνεχή ανάγκη χορήγησης δανείων. Τι μπορεί να γίνει:

 

-                     Βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας με κάθε πιθανό τρόπο.

-                  Εστίαση σε παραγωγικές δραστηριότητες που απαιτούν συσσώρευση ανθρώπινου κεφαλαίου (human capital accumulation).

-                     Μείωση της γραφειοκρατίας

-                  Υψηλού επιπέδου μόρφωση του εργατικού δυναμικού, σύνδεση της παιδείας με την παραγωγική διαδικασία, συνεχής εξειδίκευση και επιμόρφωση. Η γνώση είναι ισχύς.

-                     Πολιτικές που να στοχεύουν στην ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας (μια από τις μεγαλύτερες δαπάνες της Ελλάδας ετησίως είναι για εισαγωγή πάσης φύσεως ενέργειας)

-                     Στόχευση σε παραγωγικούς τομείς που απαιτούν υψηλή τεχνολογία.

-                     Ενίσχυση της έρευνας και της τεχνολογίας

 

Λόγω μεγέθους η συνέχεια στο επόμενο μέρος