Το οικονομικό έτος 2010 (Μέρος Ε΄)

Δ) Έλλειμμα παραγωγικότητας

Το έλλειμμα παραγωγικότητας είναι ίσως το πιο δυσνόητο και μακροπρόθεσμα πιο επικίνδυνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Είναι ακριβώς αυτό το πρόβλημα για το οποίο οι ξένοι οίκοι αξιολόγησης, διεθνείς οργανισμοί και ξένα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η Ελλάδα οδηγείται σε αργό «οικονομικό» θάνατο. Η έννοια της παραγωγικότητας είναι όμως δύσκολα κατανοήσιμη από το μέσο πολίτη ενώ συχνά επικρατεί η λογική ότι «μα πως δεν είμαστε παραγωγικοί, αφού οι μισθοί μας είναι πολύ χαμηλότεροι από τον μέσο όρο της ΕΕ και δουλεύουμε τις ίδιες ώρες». Και εδώ ακριβώς είναι το λάθος. Αν για μια Χ εργασία δύο Γερμανοί εργάτες θέλουν 10 λεπτά ενώ δύο Έλληνες εργάτες θέλουν 1 ώρα, τότε ακόμα και παραπάνω να πληρώνονται οι Γερμανοί είναι φανερό ότι είναι πιο παραγωγικοί. Το ότι οι Έλληνες είναι πιο αργοί στην Χ εργασία δεν οφείλεται σε τεμπελιά ή στα «χαρακτηριστικά της φυλής μας» τα οποία πολύ εύκολα μας αρέσει να επικαλούμαστε. Μπορεί να οφείλεται σε  τεχνολογική υστέρηση, σε χειρότερη τεχνική κατάρτιση και το πιο σημαντικό σε έλλειψη κινήτρων.

Είναι αλήθεια ότι ο μέσος όρος των μισθών της χώρας μας υπολείπεται σημαντικά των μισθών της Ευρώπης των 15 (ΠΡΟΣΟΧΗ: όχι των 27 που βελτιώνει τη δική μας εικόνα αφού περιλαμβάνει όλες τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης). Ο Έλληνας δάσκαλος αμείβεται λιγότερο, το ίδιο ο δημόσιος υπάλληλος, ο καθηγητής κ.ο.κ. Το ερώτημα όμως είναι, πόσην ώρα εργάζεται ο Έλληνας εργαζόμενος δημόσιος υπάλληλος και τι αποτέλεσμα παράγει για τα λεφτά που παίρνει? Πόσες πραγματικές εργατοώρες εργάζεται? Πόσο στοιχίζει η πραγματική εργατοώρα? Με την έννοια εργατοώρα εννοούμε χρόνο πραγματικής εργασίας, γιατί όλοι μας θα πιούμε έναν καφέ στη δουλεία και εγώ γράφω αυτό το κείμενο εν ώρα εργασίας, άρα δεν παράγω τίποτα αυτή τη στιγμή και πληρώνομαι για αυτό. Άρα αν συγκρίνουμε τις πραγματικές εργατοώρες Ελλάδας και Γερμανίας και μετά συγκρίνουμε και τους μισθούς θα δούμε ότι η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά σε παραγωγικότητα της Γερμανίας. Άρα η Ελλάδα θα εισάγει από τη Γερμανία γιατί το προϊόν της είναι φθηνότερο.

Γενικά θα πρέπει να ξέρουμε ότι τα ελλείμματα παραγωγικότητας αργά η γρήγορα οδηγούν μια χώρα σε αποικιακές καταστάσεις, απόλυτα εξαρτημένη από τους δανειστές της. Χαμηλή παραγωγικότητα σημαίνει ακριβά προϊόντα, σημαίνει αναποτελεσματική χρήση δημοσίων δαπανών, σημαίνει στρέβλωση στην αγορά εργασίας, σημαίνει νέκρωση των παραγωγικών δομών της χώρας και τελικά οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην «οικονομική» εντατική, με έναν «ορό» δανεισμού δεμένο στο μπράτσο. Τι μπορούμε να κάνουμε:

- Καταρχήν πρέπει το δημόσιο να εξορθολογήσει τις ανάγκες του για προσωπικό. Είναι αδιανόητο η χώρα να έχει 750.000 δημοσίους υπαλλήλους (στους οποίους αν προστεθούν οι πάσης φύσεως συμβασιούχοι και ανάθεσης έργου το νούμερο ξεπερνάει αισίως το ένα εκατομμύριο). Το νούμερο αυτό από μόνο του δείχνει ότι η παραγωγικότητα των δημοσίων υπαλλήλων είναι πάρα πολύ χαμηλή. Σκεφθείτε, 1 στους 11 πολίτες έχει έμμισθη σχέση με το δημόσιο! Αυτή η αναλογία δεν υπάρχει πουθενά στον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο. Δεν είναι δυνατόν σε μια περίοδο τεχνολογικής επανάστασης στο χώρο της μηχανογράφησης, το δημόσιο να υπέρ – στελεχώνει διοικητικές υπηρεσίες στις οποίες παράγεται αμφίβολης ποιότητας έργο. Δεν είναι δυνατόν οι πολίτες εν έτη 2010 να μην μπορούν να αιτηθούν κάτι το οποίο χρειάζονται από το internet. Δεν γίνεται σε διοικητική υπηρεσία να υπάρχουν 7 εργαζόμενοι σε γραφεία εκ των οποίων οι δύο με τερματικό. Οι άλλοι πέντε τι κάνουν? Άρα το δημόσιο μπορεί να παράγει το διοικητικό του έργο και να προσφέρει τις υπηρεσίες του με σαφώς λιγότερο προσωπικό. Θα πρέπει να εισαχθούν συστήματα αξιολόγησης της απόδοσης του κάθε εργαζομένου και να επιβραβεύονται εμπράκτως οι καλύτεροι. Θα πρέπει να γίνει ανακατανομή πλεονάζοντος προσωπικού έτσι ώστε να στελεχωθούν οι τομείς που στενάζουν από έλλειψη προσωπικού. Μπορεί για παράδειγμα να έχουμε φανταστικά επαρχιακά νοσοκομεία με κλίνες εντατικής θεραπείας, αξονικούς τομογράφους τελευταίας λέξης κλπ. Τι να το κάνουμε αν δεν έχουμε γιατρούς και νοσοκόμους? Αντίθετα, ας μου εξηγήσει κάποιος τι προσφέρουν π.χ. 11 καθηγητές πληροφορικής στον Αϊ – Στράτη όταν ΟΛΟΙ είναι αποσπασμένοι αλλού.

-  Συνεχίζοντας το παραπάνω, θα πρέπει να καταπολεμηθεί η μάστιγα της γραφειοκρατίας και το μπερδεμένο κουβάρι της νομοθεσίας στην Ελλάδα. Η γραφειοκρατία αυξάνει υπέρογκα το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα και καθιστά οποιαδήποτε σοβαρή επενδυτική πρόταση απαγορευτική. Πως θα έχουμε επενδύσεις στην «πράσινη» αιολική ενέργεια όταν οι επενδυτικές προτάσεις Ισπανικών και Γερμανικών εταιρειών για αιολικά πάρκα βαλτώνουν εδώ και 3 χρόνια στα συρτάρια των υπουργείων? Πως θα κατέβει το κόστος παραγωγής όταν ο μέσος επιχειρηματίας και εργοδότης αν θέλει να είναι νομοταγής χρειάζεται ένα στρατό δικηγόρων και λογιστών για να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του έναντι του κράτους? Small is beautiful λένε στην οικονομική θεωρία εννοώντας ότι όσο πιο απλά τα πράγματα τόσο πιο αποτελεσματικά είναι.

- Ας επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε παραγωγικές δραστηριότητες στις οποίες είτε έχουμε μεγάλη παράδοση, είτε λόγω φύσης έχουμε πλεονέκτημα ή μονοπώλιο. Το να αρχίσει η Ελλάδα να φτιάχνει αυτοκίνητα για π.χ. είναι εκτός πραγματικότητας. Παρομοίως είναι και η καλλιέργεια βαμβακιού όπου είτε με επιδοτήσεις είτε χωρίς είναι αδύνατο να συναγωνιστούν οι παραγωγοί μας χώρες μηδαμινού εργατικού κόστους. Χρειαζόμαστε στροφή σε παραγωγή υψηλής υπεραξίας και ποιότητας όπου απαιτείται μεγάλη συσσώρευση ανθρώπινου κεφαλαίου. Μετάφραση: Πρέπει να προσφέρουμε αγαθά και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας που μας αποφέρουν μεγάλα κέρδη κατά την πώληση τους, για την παραγωγή των οποίων χρειάζεται εργατικό δυναμικό υψηλής εκπαίδευσης, κατάρτισης και εξειδίκευσης. Ας πάρουμε για παράδειγμα τα παπούτσια. Σαν χώρα δεν έχουμε ελπίδα να παράγουμε φθηνά παπούτσια σε ανταγωνιστικότερες τιμές από π.χ τους Κινέζους. Μπορούμε όμως να προωθήσουμε την παραγωγή υψηλής ποιότητας χειροποίητων παπουτσιών τα οποία θα κοστίζουν όσο 100 ζευγάρια Κινεζικά. Φυσικά αυτό (που το κάνουν οι Ιταλοί με μεγάλη επιτυχία) θέλει εξειδίκευση και θέλει μεγάλη προσπάθεια και κόπο. Αντί για βαμβάκι, το οποίο ο Ινδός αγρότης θα πουλήσει 10 φορές πιο φθηνά από το δικό μας ας καλλιεργηθούν προϊόντα  που απαιτούν υψηλή ποιότητα παραγωγής. Η επιδότηση είναι η εύκολη λύση. Η δύσκολη είναι να ανατρέψουμε παγιωμένες καταστάσεις και να δούμε πέρα από τη μύτη μας.